بررسی تنوع ژنتیکی گونههای تمشک (.Rubus spp) در استان گلستان با استفاده از نشانگر AFLP

چکیده جنس تمشک (Rubus) از خانوادۀ Rosaceae حدود 750 گونه در دنیا دارد که 8 گونه و 5 دورگۀ آن از ایران گزارش شده است. پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی 21 جمعیت از 6 گونۀ جنس Rubus در نقاط مختلف استان گلستان با استفاده از 9 ترکیب آغازگری AFLP انجام شد. نرم‌افزارهای Excel و Pop Gen به‌منظور تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها استفاده شدند. ماتریس تشابه و تجزیۀ خوشه‌ای با نرم‌افزار Past محاسبه و نمودار بر اساس الگوریتم و UPGMA با استفاده از ضریب تشابه جاکارد ترسیم شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، 8 ترکیب (از 9 ترکیب آغازگر بررسی‌شده‌) چندشکلی مناسبی نشان دادند. از بین ترکیب‌های آغازگری، M160-E110 با مقدار 203/0، بیشترین میزان تنوع ژنتیکی را نشان داد و برای بررسی تنوع ژنتیکی بهتر است. آغازگرها در مجموع توانستند 505 مکان را شناسایی کنند که 277 مکان از آنها، چندشکلی نشان دادند. بر اساس نتایج نمودار، جمعیت‌های مطالعه‌شده به دو گروه تقسیم شدند و جمعیت‌های ناحیۀ خزری و ایرانی - تورانی تا حدودی از جمعیت‌های متعلق به ناحیۀ خزری جدا شدند. طبق نتایج تجزیۀ ارتباط، بیشترین تعداد نشانگرها با صفت‌های طول دمبرگ، طول برگچۀ انتهایی، طول برگچۀ جانبی، طول گل‌آذین، عرض برگچۀ جانبی و طول دمگل ارتباط داشتند. نتایج پژوهش حاضر نشان دادند نشانگر AFLP کارایی زیادی در جداسازی جمعیت‌های گونه‌های بررسی‌شده از جنس Rubus دارد.