بررسی تأثیر اقتصاد زیرزمینی بر واردات دارو در ایران

مقدمه: دارو به عنوان یک کالای استراتژیک، ارتباط مستقیم با سلامت و بهداشت جوامع دارد. سیاست‌گذاری در زمینه تأمین نیازهای دارویی بخش سلامت کشور وابسته به تعیین اثر عوامل مختلف مؤثر بر تولید‌، واردات و مصرف دارو است. واردات دارو طبق ادبیات اقتصادی مانند واردات هر کالای دیگر می‌تواند تابعی از درآمد ملی و نرخ ارز در نظر گرفته ‌شود. یکی از عواملی که بر واردات دارو تأثیرگذار است، فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی مرتبط با آن مثل قاچاق دارو و بازارهای غیررسمی است. روش بررسی:در این مطالعه با بهره‌گیری از رویکرد منطق فازی و با استفاده از نرم‌افزار Matlab  نسخه 2012، حجم اقتصاد زیرزمینی برآورد گردید و سپس با تصریحیک مدل واردات برای اقلام دارویی، اثر اقتصاد زیرزمینی بر تقاضای واردات دارو در ایران در دوره ٩٠-١٣٥٠ با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و توسط نرم افزار  Eviews  نسخه 6 مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: اولا سهم اقتصاد زیرزمینی در تولید ناخالص داخلی در طول دوره مورد بررسی پر نوسان و ثانیا اثر اقتصاد زیرزمینی بر تقاضای واردات اقلام دارویی در ایران منفی و غیرمعنادار بود. بحث و نتیجه‌گیری: معنادار نبودن اثر حجم اقتصاد زیرزمینی بر واردات دارو در کشور بیانگر این است که علی‌رغم ضرورت توجه به پدیده قاچاق و بازارهای پنهان و غیر رسمی دارو در امر سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری بخش سلامت در حوزه واردات دارو بدون توجه به این عامل مهم صورت پذیرفته است.