TÜRKLERE FARSÇA ÖĞRETİMİ AMACIYLA HAZIRLANMIŞ BİR ESER: TUHFETU’L-‘UŞŞÂK

Selcuklu sultanlarinin Anadolu’ya duzenledigi fetihlerin ve Anadolu Selcuklu Devleti’nin kurulmasinin ardindan Farsca da bu topraklara tasinmis; goc eden sairler ve edipler araciligiyla edebi dil olarak varligini surdurmus, diger taraftan egitim dili olarak da kullanilmistir. Miladi on ikinci ve on ucuncu yuzyillarda Arapca Farsca sozluklerin hazirlanmasi, o donemin bazi medreselerinde egitim dilinin Farsca oldugunu gostermektedir. Farsca zamanla unutulmaya yuz tutsa da edip ve sairler arasinda yayginlik kazaniyordu. On dorduncu yuzyilin sonlarinda Farsca ogretimi ve ogrenimi bir ihtiyac haline geldi. Egitim ve ogretimle mesgul olanlar ve Farscaya vakif olanlar, Turkce aciklamali sozluk hazirlamayi ve gramer kitabi yazmayi gerekli gorduler. Boylece on besinci yuzyilin baslarindan itibaren Farsca Turkce sozluk yazimi basladi. Turk asilli sozluk yazarlari sozluklerinde mutlaka gramer konularina dair bir bolum ayirdilar; Farscaya vâkif olanlar gramer kaidelerini iceren bagimsiz risaleler yazdilar, nazim kabiliyeti olanlar da bu kurallari manzum olarak islediler. Farsca ve gramer kitaplarindan ayri olarak Farsca konusma kilavuzlari da hazirlanmistir. Bu tarz kitaplardan biri de Tuhfetu’l-‘Ussâk’tir. Bu makalede, Anadolu’da Farsca ogretiminin tarihi seyrine deginilecek; on besinci yuzyilda Farsca ogretimi amaciyla bir konusma kilavuzu tarzinda hazirlanmis ilk eser oldugunu dusundugumuz Tuhfetu’l-‘Ussâk tanitilacaktir.