Çocukluk Çağında Diyabetin Nadir Bir Nedeni: Glukokinaz Mutasyonu (MODY2)

1) Dokuz Eylul Universitesi Tip Fakultesi, Cocuk Endokrinolojisi Bilim Dali, Izmir 2) Dokuz Eylul Universitesi Tip Fakultesi, Tibbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dali, Izmir G Ortaya Cikan Eriskin Tip Diyabet [Maturity-Onset Diabetes of the Young (MODY)] otozomal dominant olarak kalitilan, beta hucre fonksiyon kaybina ikincil ortaya cikan nadir bir diyabet seklidir. Karakteristik ozellikleri, (i) olgularin 25 yasindan kucuk olmasi, (ii) aile oykusunde iki kusakta olan ve 25 yasindan once ortaya cikan diyabet olmasi ve (iii) insulin bagimli olmamasidir[1]. MODY olgularinin tum diyabetlilerin %1-2’sini olusturdugu tahmin edilmektedir(1). Ingiltere’de yapilan bir calismada MODY prevalansinin 108/1.000.000 oldugu hesaplanmistir[2]. Tum MODY olgularinin %80’inden fazlasi glukokinaz (GCK), hepatosit nukleer faktor 1-α (HNF1A) ve hepatosit nukleer faktor 4-α (HNF4A) genlerindeki heterozigot mutasyonlar sonucu ortaya cikmaktadir[3]. Glukokinaz enzimi, glukoz metabolizmasinda ilk ve hiz kisitlayici basamak olan glukozun glukoz-6-fosfata fosforillenmesini katalize eden enzimdir. Glukokinaz geninin heterozigot inaktive edici mutasyonlarinda glukozun algilanmasinda bozukluk ile karakterize pankreas beta hucre disfonksiyonu ve glukoz duyarliliginda bozulma gozlenmektedir. Bunun sonucunda da erken cocukluk doneminde aclik kan sekerlerinde ilimli yukseklik ortaya cikmaktadir. Bu hastalarda aclik hiperglisemisi ilerleyici olmadigindan mikrovaskuler komplikasyon gelisimi cok nadirdir. Farmakolojik tedavi gereksinimi nadirdir ve diyet-egzersiz tedavisi ile glisemik kontrol saglanabilmektedir[1,2]. GCKMODY hastalarinin Tip 1 ve Tip 2 diyabet ile ayirici tanisinin yapilmasi gerek etkin tedavinin saglanmasi, gerekse de prognozu on gormek acisindan oldukca onemlidir.