Seasonal Fluctuation of Cercarial Trematode Infections in Freshwater Snails of Bithynia Siamensis Goniomphalos from In-And Out-Season Rice Paddy Fields, Khon Kaen Province, Thailand

การผนแปรของฤดกาลตอความชกของการตดเชอตวออนระยะเซอรคาเรยของพยาธใบไมในหอยนำจด Bithynia siamensis goniomphalos ในนาปรง จงหวดขอนแกน ประเทศไทย มณฑชา ไชยแสง1, ชนสฬา เสรวงษ1,จกรกฤษณ ไชยยศ1, นยนา เสนาศร2, อภพร ถนคำรพ สวรรณไตรย1, เทวราช หลาหา1, สมาน เทศนา1* 1ภาควชาปรสตวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2ภาควชาประมง คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน หลกการและวตถประสงค: การตดเชอพยาธใบไมเปนปญหาทสำคญทางระบบสาธารณสขของประเทศไทย วตถประสงคของการศกษานเพอศกษาอตราความชกของการตดเชอตวออนระยะเซอรคาเรยของพยาธ- ใบไมในหอย Bithynia siamensis goniomphalos และวเคราะหความสมพนธ ระหวางการตดเชอและ ปจจยตาง ๆ วธการศกษา: การศกษาความชกของการตดเชอตวออนระยะเซอรคาเรยของหอย B. siamensis goniomphalos สมเกบตวอยางในนาปรง 2 แหลงพนทจงหวดขอนแกน (มกราคม 2557-กมภาพนธ 2558) ผลการศกษา:  พบหอยตดเชอพยาธใบไมรอยละ 2.82  (พบระยะเซอรคาเรย 14 กลม) กลมทมความชกของ การตดเชอมากทสดคอ Xiphidiocercariae ชนด virgulate 2 สวนในนาปรงแหลงท 2 พบหอยทตดเชอรอยละ 2.67 (พบระยะเซอรคาเรย 11 กลม) หอยเพศเมยมความชกของการตดเชอกลม Ophthalmo- xiphidiocercariae และ Pleurolophocercous  มากกวาหอยเพศผ  หอยขนาดใหญมความชกของการตดเชอ กลม Xiphidiocercariae (ชนด virgulate 1  2  และ 3) Ophthalmoxiphidiocercariae และ Pleurolo-phocercous มากกวาหอยขนาดกลาง พบความชกของ การตดเชอ Xiphidiocercariae ชนด virgulate 2 Ophthalmoxiphidiocercariae และ Pleurolophocercous มากกวาหอยทพบในฤดรอน ในฤดหนาว พบความชกของการตดเชอ Xiphidiocercariae ชนด virgulate 2 Xiphidiocercariae ชนด virgulate 3 Ophthalmoxiphidiocercariae และ Pleurolophocercous มากกวา หอยทพบในฤดรอน แตปจจยของ อณหภม ปรมาณนำฝน และความเคมตอความชกของการตดเชอ พบวา ไมมนยสำคญทางสถต สรป: หอย B. siamensis goniomphalos สามารถเปนโฮสตกลางพยาธใบไมไดหลายชนด หอยเพศเมย และหอยขนาดใหญมโอกาสการตดเชอพยาธใบไมสงกวาหอยเพศผและหอยขนาดกลาง คำสำคญ: ความชกของการตดเชอตวออนระยะเซอรคาเรย; หอย Bithynia siamensis goniomphalos; นาปรง   Background and Objective: Trematode infections have been considered as important public health in Thailand. This study aimed to investigate the prevalence of trematode infections in Bithynia siamensis goniomphalos snails and analyze the association between prevalence of trematode infections with many factors. Method: Cercarial infections in B. siamensis goniomphalos were studied in 2 localities of in- and out-season rice paddy fields in Khon Kaen Province (January 2014-February 2015). Results: The average prevalence of cercarial infections in snails during the studying period was 2.82% (14 types of cercariae) in locality 1 and 2.67% (11 types of cercariae) in locality 2. The prevalence of cercarial infections with Ophthalmoxiphidiocercariae and Pleurolophocercous in female were higher than male snail. The prevalence of cercarial infections with Xiphidiocercariae (type virgulate 1, 2, and 3), Ophthalmoxiphidiocercariae, and Pleurolophocercous in large-sized snails were higher than medium and small-sized snails. Snails which were found in rainy season were higher prevalence of infection with Xiphidiocercariae type virgulate 2, Ophthalmoxiphidiocercariae and Pleurolophocercous than hot-dry season. Snails which were found in cool-dry season were higher prevalence of infection with Xiphidiocercariae (type virgulate 2 and 3), Ophthalmoxiphidiocercariae, and Pleurolophocercous than hot-dry season. But the prevalence of cercarial infections in the correlation factors of mean daily air temperature, average monthly rainfall, and salinity were not different significantly. Conclusions: Bithynia siamensis goniomphalos snails served as intermediate host of various trematodes. Female snail was higher prevalence of infection than male snail. Large-sized snails were higher prevalence of infection than were medium-sized snails. Keywords: cercarial infection; Bithynia siamensis goniomphalos; in- and out-season rice paddy field