“Dünya Kurmak”: Ritüel, Gerçeklik ve Dünya Görüşü

Bu calisma, gercekligin insasiyla ritueller arasindaki ontolojik iliskiyi ele almaktadir. Amaci ise rituellerin geleneksel dunya gorusunu nasil insa ettigini, dunya gorusuyle olan bu ontolojik baglarinin modern donemde nasil bozuldugunu biri Mircea Eliade’ye digeri Victor Turner’e ait iki teorik tartismadan hareketle ortaya koymaktir. Bu yolla, modern ideolojinin iddia ettigi gibi, rituellerin geri kalmisligin gostergesi anlamsiz birer hurafe degil, dunya gorusunu nesnellestiren kulturel yapilar oldugunu, modern ideolojinin rituellere dair gelistirdigi kalip yargisal kanaatlerin altinda da kendi iktidar alani icin bir tehdit olarak gordugu, geleneksel bir dunyayi kurabilen bu yaratici ozlerinin yattigini gostermektir. Eliade ve Turner, rituellerin yenileyen ve donusturen ozniteliklerine, buradan hareketle de dunya gorusuyle olan iliskilerine odaklandiklari icin tercih edilmistir. Turner ve Eliade, rituelleri dunya kuran kulturel yapilar olarak gormekte mutabiktir. Onlara gore ritueller bu gerceklik anlayisini yenilenme paradigmasina gore insa etmektedir. Ideal ve ampirik gerceklik arasindaki diyalektik ise yenilenmenin kaynagidir. Eliade, tarihsel ve kozmik gerceklik, Turner ise yapi ve yapi karsiti arasindaki diyalektigi yenilenmenin itici gucu olarak gormektedir. Hem Eliade hem de Turner icin ritueller toplumsal yasamin kusurlarini gostermekte ve tam karsiti ideal bir gercekligi tecrube ettirmektedir. Ritueller bu donusumu Eliade’ye gore geriye donus, Turner’e gore tersine cevirme teknigiyle gerceklestirmektedir. Geriye donus, tarihsel gerceklikle kozmik gercekligi, tersine cevirme ise yapi ve yapi karsitini ters duz etmektedir. Neticede ise insanin daima yenilenen, bu nedenle de anlamli ve umut verici bir gerceklik anlayisina ulasmasini saglamaktadir.