Süt Sığırcılığında Irkın Sürdürülebilirlik Üzerine Etkisi

Bu calismada sut sigirciliginda irkin surdurulebilirlik uzerine etkisinin incelenmesi amaclanmistir. Bu amacla surdurulebilirligin olcutlerinden birisi olan kulturel enerji girdi cikti analizi yapilmistir. Calismada, Burdur, Isparta, Konya, Izmir, Afyonkarahisar, Aksaray ve Kirsehir’de bulunan sut sigirciligi uzerine uzmanlasan 24 adet ciftlikten Ekim 2017 ile Eylul 2018 tarihlerini kapsayacak sekilde tam bir yillik veri toplanmistir. Calisma kapsaminda Turkiye’de bulunan sigir irklari icerisinde en fazla dagilim gosteren Siyah Alaca ve Simental irki hayvanlari yetistiren ciftlikler secilmis ve buradaki hayvanlar calisma materyali olarak kullanilmistir. Ciftlikleri secerken dikkat edilen olcutler sonucu sadece Siyah Alaca irki sut sigirlarini yetistiren 10 adet ciftlik, sadece Simental irki sigirlari yetistiren 7 adet ciftlik ve iki irki karisik yetistiren (% 60 Siyah Alaca % 40 Simental) 7 adet ciftlik proje kapsamina alinmistir. Ciftlikleri ziyaret esnasinda aylik sagmal inek sayilari, sut verimi, rasyon miktari, rasyon hammaddelerinin oranlari, elektrik tuketimi, su tuketimi, mazot tuketimi, eleman sayisi ve calisma saatleri, yem tuketim miktarlari, aylik yapilan sut analizlerinden gelen sut yagi, sut proteini ve laktoz degerleri kayit altina alinmistir. Tuketilen yem icin harcanan kulturel enerji sagmal inegin yem tuketimi ile rasyonu olusturan her bir icerik miktarinin literaturdeki kulturel enerji degeriyle carpilmasiyla bulunmustur. Tasima enerjisi de hesaplamalara katilmistir. Toplam harcanan kulturel enerji Siyah Alaca ve karisik yetistirme yapan ciftlikler icin benzer olup Simental yetistiren isletmelerinden daha yuksek bulunmustur (P<0.05). Tuketilen yem icin harcanan kulturel enerji toplam harcanan kulturel enerjinin yarisindan fazlasini olusturmus olup irklar icin benzerdir. Kilogram sut icin harcanan kulturel enerji ile protein icin enerji kullanim etkinligi Simental ve karisik yetistirme yapan ciftlikler icin benzer olup Siyah Alaca irkindan daha yuksektir (P<0.05). Enerji kullanim etkinligi en iyi Siyah Alaca irki icin bulunmus (P<0.05) olup, Simental ve karisik yetistirme yapan ciftlikler benzer etkinlik degerine sahip olmuslardir. Sonuc olarak irklar arasinda kulturel enerji kullanim etkinligi bakimindan farkliliklar bulunmustur ve surdurulebilirlik acisindan kulturel enerji kullanim etkinligi goz onunde bulundurulmasi onemlidir.