Prosodic Focus Marking in Turkish:An Electrophysiological Study

Odakli birimler genellikle sozdizimsel duzenlilik ve burun ile belirlenmektedir. Serbest sozdizimine sahip bir dil olan Turkce odagi isaretlemek icin hem sozdizimsel hem de burunsel bilgiyi kullanmaktadir. Ancak bu dil, eylem-sonu ko-numunda odak isaretlemeye izin vermemektedir. Bu arastirmada burunsel ve sozdizimsel bilgi kullanilarak Turkcede odagin norofizyolojik surecleri incelenmistir. Gunumuz psikodilbilim arastirmalari, burun ve sozdizim arasinda surec-ici tumce anlamlandirma asamasinda odak araciligiyla bir etkilesim olustugunu varsaymaktadir. Bu calisma kapsaminda anadili Turkce ve tekdilli Turkce konusan, herhangi bir norolojik, duyma ya da dile ozgu bozuklugu bulunmayan 30 ka-tilimci (19-33 yas araliginda 16 kadin ve 14 erkek) Elektroensefalografi (EEG) ile olcum yapilan deneylerde yer almistir. Olaya iliskin potansiyeller (OIP) kullanan bu arastirma, Turkcede burun ve sozdizim arasindaki gec donem etkilesimini ortaya koymaktadir. Calismanin deneysel deseni burunsel, sozdizimsel ve burun-sozdizimsel bozulmalar icermektedir. Katilimcilardan bozuk ve duzgun odakli tumceleri iceren 300 isitsel uyarani (100 dolgu uyarani) dinlemeleri isten-mistir. Uyaranlar her bir deney kosulu icin 50 tumceden olusmaktadir. Tum kritik sozcukler tumce-sonu konumunda bulunmaktadir. Burunsel bozulmada kritik sozcuklere eylem-sonu konumunda bozuk odaklama yapilarak, sozdizimsel bozulmada kritik sozcukler durum isaretleme (belirtme durumuna karsi yonelme durumu bozulmasi) ile bozulmustur. Bununla birlikte burun-sozdizim etkilesimine iliskin bozulmada kritik sozcukler hem bozuk olarak odaklanmis, hem de bozuk durum isaretleme yapilmistir. Bulgular burunsel bozulmada beynin arka bolgelerinde sol yarikureye yanallasmis genis yayilimli bir pozitivite (400-1200 ms) ve sag on negativite (RAN) etkisi (300-500 ms) oldugunu gostermektedir. Sozdizimsel bozulma ise ciftyonlu on negativite (300-500 ms) olustugunu ortaya koymaktadir. Burunsel ve sozdizimsel sureclerde pozitif 600 (P600) ve Pozitif Kapanma Etkisi’nin (KPE) noral butunlesmesinin destekleyici etkisine ulasil-mistir. Bulgular Turkcede tumce-sonu konumunda burun ve sozdizimi etkilesimine iliskin gunumuz norobilissel yakla-simlarina destek sunmaktadir.