Epidemiyolojide Gözlemsel Çalışmaların Raporlanması: STROBE Kriterlerinin Türkçe Uyarlaması

Amac: Saglik calismalarinda gozlemsel arastirmalar, yaygin olarak kullanilan yontemler arasinda yer almakta olup, esas olarak kohort, vaka-kontrol ve kesitsel calismalar olarak gruplandirilirlar. Gozlemsel calismalarin nasil yurutulmesi gerektigine dair esaslar 1965’li yillarda tanimlanmis olsa da, gunumuzde mevcut gozlemsel calismalar goz onune alindiginda, bunlarin raporlamasinda yetersizliklerin oldugu gorulmustur. Bu nedenle gozlemsel calismalarin raporlanmasina bir standart getirilmesi amaciyla, 2007 yilinda bilimsel calisma gruplari tarafindan “Epidemiyolojide Gozlemsel Calismalarin Raporlanmasinin Guclendirilmesi Beyani (STROBE)” gelistirilmistir. Bu calisma, STROBE kriterlerinin Turk diline kazandirilmasi, arastirmacilar tarafindan daha anlasilir bir hâle getirilmesi ve saglik alaninda yapilacak gozlemsel calismalarin raporlamasinin guclendirilmesi amaciyla yapilmistir. Gerec ve Yontemler: STROBE kriterleri dort arastirmaci tarafindan bagimsiz sekilde Turkce’ye tercume edilmistir. Dort farkli ceviri ile ortaya cikan metin tum yazarlarin bir araya geldigi toplanti ile degerlendirilmis ve her madde icin en uygun ifadenin hangisi olacagi konusunda gorus birligi saglanmistir. Ardindan uzman cevirmen tarafindan ters ceviri islemi yapilmis ve kriterlerin uygunlugu degerlendirilmistir. Turkcelestirilmis STROBE kontrol listesinin tekrarlanabilirligini degerlendirmek ve arastirmacilar tarafindan dogru anlasilip anlasilmadigini anlamak icin saglik alanindan secilen 20 makale, iki arastirmaci tarafindan bagimsiz olarak puanlama yapilarak (1=madde saglanmakta, 0=madde saglanmamakta) degerlendirilmistir. Puanlayicilar arasindaki uyum her bir kriter icin arastirmacilar arasi uyum yuzdesi kullanilarak incelenmistir. Uyum ayrica toplam raporlanan kriter sayisi kullanilarak Bland- Altman yontemi ve sinif ici korelasyon katsayisi (SKK) kullanilarak da degerlendirilmistir. Bulgular: Analizler sonucu hesaplanan SKK 0,351-0,890 arasindaydi. Puanlayicilar arasi uyum istatistiksel olarak anlamliydi. Incelenen 20 makalenin STROBE kriterlerine uygunlugu dusuktu. Sonuc: Turkce’ye uyarlanmis STROBE Beyani, kesitsel arastirmalarin raporlanmasinda kullanilabilecek guvenilir bir aractir.