THE ANALYSIS OF CONSTITUTIONAL JURISDICTION IN GURINDAM DUA BELAS: ANALISIS ADAB KETATANEGARAAN DALAM GURINDAM DUA BELAS

The article is aimed at analysing Gurindam Dua Belas (The Twelve Couplets), a renowned literary work of Raja Ali Haji, a prominent Malay scholar of the 19th century. The writing of  Malay couplets has been partly employed by Raja Ali Haji in order to disseminate the advices to the rulers.  For the purpose of this study, we will merely focus on the twelfth couplet that is directly related to the subject discussed. The method of content analysis is used to demonstrate the function and content of  Gurindam Dua Belas as a medium to disseminate advices to the Malay rulers. The findings showed that Gurindam Dua Belas contains six main key words pertaining to the constitutional jurisdictions for princes and rulers, which touches on the four different relationships, viz. between the ruler and  the ministers, the ruler and the people, the ruler and the scholars, and the ruler and himself.    Keywords: Constitutional Jurisdiction, ethics, Gurindam Dua Belas, Raja Ali Haji, Malay world. Penulisan ini bertujuan untuk menganalisis Gurindam Dua Belas yang merupakan antara karya terkenal berbentuk puisi yang dihasilkan oleh Raja Ali Haji, seorang tokoh intelektual Alam Melayu abad ke-19 Masehi. Penulisan berbentuk gurindam telah digunakan sebahagiannya oleh Raja Ali Haji  bagi meyampaikan nasihat kepada raja.  Untuk tujuan kajian ini, fokus hanya ditumpukan kepada fasal kedua belas yang berkaitan dengan subjek perbincangan. Metode analisis konten digunakan bagi memperlihatkan fungsi  dan kandungan Gurindam Dua Belas sebagai salah satu  wadah penyampaian adab ketatanegaraan dalam lingkungan kepimpinan Melayu. Hasil kajian mendapati terdapat  enam kata kunci utama yang berkait dengan adab ketatanegaraan iaitu  muafakat, betul hati, adil, ilmu, mati dan akhirat yang menyentuh empat kategori hubungan iaitu antara raja dan menteri, serta raja dan rakyat, raja dan ulama’,  serta raja dan diri peribadi baginda sendiri.   Kata kunci: Adab ketatanegaraan, akhlak, Gurindam Dua Belas, Raja Ali Haji, alam Melayu.