MANİSA İLİNDE KABAKULAK SEROPREVALANSI VE BAZI SOSYAL BELİRLEYİCİLERLE İLİŞKİSİ, 2014

Giris ve Amac Dunya Saglik Orgutu 2000 yilindan bu yana kizamik-kizamikcik-kabakulak (KKK) asisinin bir arada kullanilmasini ozellikle kabakulak ve kizamikcigin yuksek hastalik yukune sahip oldugu ulkelerde, ulke asiyi karsilayabiliyor ve asi kapsayiciligini %80'in uzerinde tutabiliyorsa, uygulamanin lojistik kolayligi acisindan onermektedir. Ulkemizde kabakulak asisi KKK olarak 2006 yilindan bu yana genisletilmis asi programi icerisinde uygulanmaya baslanmistir. Ancak program cercevesinde asi kapsayiciligi ve hastaligin prevalansi ile ilgili bilgiler kisitlidir. Bu calismada, Manisa'da 2 yas ustu nufusta kabakulak seroprevalansinin belirlenmesi ve bazi sosyal belirleyicilerle iliskisinin incelenmesi amaclanmistir. Yontem Kesitsel tipteki bu calisma  “Manisa’da Asi Ile Onlenebilen Bazi Hastaliklarin Seroprevalansinin Belirlenmesi, 2014’' calismasi kapsaminda Manisa Halk Sagligi Mudurlugu isbirligiyle yurutulmustur. Calismanin evrenini Ekim 2013’te Manisa Ili Aile Hekimligi Bilgi Sistemi (AHBS)’ne kayitli iki yas ustu nufus (N=1.317.917) olusturmaktadir. Beklenen en dusuk seronegatiflik %2,0, mutlak hata payi %0,75 varsayilarak, %95 guven duzeyinde ulasilmasi gereken en az ornek buyuklugu 1337 kisi olarak hesaplanmis (Open-Epi); calismanin hatasini azaltmak icin %30'luk yedek alinarak ornek buyuklugu 1740 olarak belirlenmistir. Ornek, Manisa AHBS’ne kayitli iki yas ustu nufustan Oracle programi kullanilarak basit rasgele yontemle secilmistir. Veriler 18.03.2014–22.06.2014 arasinda aile sagligi merkezlerinde (ASM) toplanmistir. Katilimcilardan aydinlatilmis yazili onam alindiktan sonra, egitilmis anketorler tarafindan yuz yuze gorusme ile anket formu doldurulmus; serum orneklerinin alinmasi ASM’deki hemsireler tarafindan gerceklestirilmistir. Calismanin etik kurul onayi Dokuz Eylul Universitesi Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan, (26.12.2013 tarih 2013/26-01 karar no.lu) idari izinler ise Manisa Valiligi’nden alinmistir. Calisma, Dokuz Eylul Universitesi Rektorlugu Bilimsel Arastirma Projeleri kapsaminda mali olarak desteklenmistir. Calismanin bagimli degiskeni kabakulak seropozitifligidir. Bagimsiz degiskenler cinsiyet, yas grubu, yasanan yer (merkez/ ilceler), aile buyuklugu, oda basina dusen kisi sayisi, yillik kisi basi esdeger gelir, ogrenim ve calisma durumudur. Serum orneklerinde ozgul antikorlar Euroimmun marka anti-mumps virus ELISA IgG testi ile arastirilmis, ornekler icin <16 IU/mL degerler negatif, ≥22 IU/mL degerler pozitif ve bu degerler arasi duzeyler ise belirsiz olarak degerlendirilmistir. Analizler sirasinda belirsiz ve negatif sonuclar ‘’seronegatif’’, pozitif sonuclar ‘’seropozitif’’ kabul edilmistir. Calismada siniflanmis degiskenler sayi, yuzde ve %95 guven araliklari (GA) ile ozetlenmistir. Tek degiskenli analizlerde ki kare testi kullanilmistir. Kabakulak seropozitifligi icin sosyal belirleyicilerin odds ratio (OR) ve %95 GA’lari hesaplanmistir. Veri analizleri SPSS 15.0 paket programi ile yapilmistir. Bulgular Ornege cikan 1740 bireyin 1572 (%90,3)’sine ulasilmis, 1260 (%72,4)’i calismaya katilmayi kabul etmistir. Alinan 1255 serum orneginin 1246 (%71,6)’sinden antikor sonuclari elde edilmistir. Kabakulak seropozifligi tum grupta %80,3 (%95 GA:%91,2-%94,1); erkeklerde %79,2, kadinlarda %81,2 (p=0,383) saptanmistir. Seropozitiflik 2-19 yas arasinda %72,5 iken, 20 yas ve ustu grupta %83,1’dir (p=0,001). Seropozitiflik henuz okul caginda olmayanlarda %77,8, ilkokula devam edenlerde  %57,4, diger gruplarda ise %78,6 ile %94,4 arasindadir (p=0,001). Yillik kisi basi es deger geliri 3265TL’nin uzerinde olanlar icin OR=1,26 (0,95-1,67); evde yasayan kisi sayisi <4 olanlar icin OR=1,0 (0,94-1,06); oda basina kisi sayisi 1 den az olanlar icin OR=1,23 (0,54-2,82)’dir. Kabakulak asisi oldugu bilinen 125 cocukta kabakulak seroprevalansi %71,4’tur. Asi kayitlarinda tek doz asi oldugu bilinenlerde seropozitiflik %66,2 iki doz asilanmis olanlarda %93,9’dur. Sonuc ve Oneriler Calismamizda kabakulak seroprevalansi yaklasik %80’dir ve genc eriskinlik donemi sonrasinda bu duzeyde seyretmektedir. Tum yas gruplarinda yaklasik %10-20 arasinda kabakulak salgin riski tasiyan duyarli bir nufus bulunmaktadir. Kabakulak seropozitifliginin sosyal belirleyicilerle iliskisi yoktur. Toplumdaki bagisiklik duzeyinin toplumsal bagisiklik esiginin uzerinde tutulabilmesi icin hedef yas grubundaki asi kapsayiciliginin yuksek tutulmasi gerekir. Anahtar Sozcukler: Kabakulak, Seroprevalans, Asi, Manisa