کاربرد روش ANFIS-FCM در اکتشافات معادن گچ شوره مطالعه موردی: معدن گچ شوره انار

در نزدیکی معادن گچ در اثر انحلال املاح نمکی موجود در آب های زیرزمینی، مقدار EC افزایش پیدا می کند و نشانگر مفیدی جهت اکتشاف معادن گچ است اما به تنهایی در تشخیص این امر کافی نیست و باید عناصر دارای غلظت بالا و دخیل در افزایش EC مشخص گردند. هدف از این مطالعه بررسی کارآمدی روش ANFIS-FCMدر اکتشاف معادن گچ شوره با استفاده از تغییرات هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی است که به صورت موردی بر روی معدن گچ شوره انار آزموده شد. بدین منظور، 21 نمونه آب از چاه‌های دشت برداشته و آنالیز شیمیایی نمونه‌ها در آزمایشگاه صورت گرفت. سپس داده‌های حاصل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند و آماره‌های توصیفی داده‌ها و ماتریس همبستگی پارامترهای مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS بدست آمد. با تشکیل ماتریس همبستگی داده‌ها، مشخص گردید که در نمونه‌های نزدیک معدن گچ شوره، سدیم، منیزیم، کلسیم، منگنز، سلنیوم و سرب نسبت به سایر عناصر موجود، بیشترین همبستگی را با هدایت‌الکتریکی(EC) داشته و همینطور بیشترین همبستگی بین پارامترهای ذکر شده به چشم می‌خورد. ورودی‌های مدل شامل 6 عنصر مزبور و خروجی با توجه به هدف تحقیق، هدایت-الکتریکی انتخاب شد. داده‌ها پس از استاندارد‌سازی، وارد متلب شده و هدایت‌الکتریکی با استفاده از روش ANFIS-FCM پیش بینی گردید. هدایت الکتریکی اندازه گیری شده مستقیما برای مقایسه با هدایت الکتریکی حاصل از روش هوشمند به کار رفت. بر اساس نتایج حاصل از این مدل، هدایت‌الکتریکی نمونه‌های آب زیرزمینی تخمین زده شده در محدوده مورد بررسی از دقت بسیار خوب و همبستگی بالایی نسبت به مقادیر اندازه‌گیری شده برخوردار بوده است. در نتیجه روش هوشمند ANFIS-FCM روشی موثر در تشخیص معدن گچ شوره است. در صورت کاربرد این روش در آب‌های زیرزمینی اطراف معادن گچ شوره دیگر در ایران و مشاهده وضعیت مشابه، کارآمدی آن در تشخیص معادن گچ شوره تایید می‌شود.