Katı atık yönetiminde ekonomik araçların kullanımı ve çevre temizlik vergisi

Bu calismada, uluslararasi duzeyde kati atik yonetiminde ne tip ekonomik arac ve/veya araclarin kullanildigi incelenmis ve Turkiye’de kullanilabilecek en uygun ekonomik araclarin belirlenmesi konusunda oneriler gelistirilmistir. Bu amacla, oncelikle yurtici ve yurtdisindaki mevcut durum incelenerek, halen kullanilan cevre yonetimi araclari belirlenmistir. Hâlihazirda Turkiye’de uygulanan sistemin etkinligi degerlendirilmistir. Soz konusu arastirmalar sirasinda gecerli mevzuatin ve yonetim sisteminin durumu goz onunde bulundurulmustur. Turkiye’deki onemli cevre sorunlarindan biri kati atiklarin yonetiminde yasanan eksikliklerdir. Kati atiklar konusunda Turkiye’de halen uygulanan Cevre Temizlik Vergisi (CTV) hem kati atiklarin uzaklastirma maliyetini karsilamamakta hem de atik miktarinin azaltilmasi konusunda bir tesvik saglamamaktadir. Bunun nedeni verginin, kati atik emisyon miktari ile atik bertarafinin marjinal maliyeti arasinda tesvik edici bir iliskinin olmadigi bir bicimde duzenlenmesidir. Mukellefleri daha az atik uretmeye zorlayacak veya tesvik edecek herhangi bir mali mekanizma yoktur. CTV tahsilati tuketilen su miktari (m 3 ) basina yapilmaktadir ve bu da uretilen kati atik miktariyla iliskilendirilmediginden hem atik bertaraf maliyetini karsilamamakta hem de cevre sorunlarini arttirmaktadir. Kati atiklarla ilgili mevcut ve olasi sorunlarin cozumunde CTV ile finansman olanaklari ve yapilabilirligi irdelenmis, dissalliklarin da goz onunde bulunduruldugu vergilendirme sistemlerinin uygulanmasi durumunda elde edilecek avantaj ve dezavantajlar ortaya konulmustur. Sonuc olarak CTV’nin zaman icinde kaldirilarak, uretilen atik bedeline gore ucret alinmasina yonelik bir sistemin olusturulmasinin uygun olacagi dusunulmektedir. Anahtar Kelimeler: Kati atik yonetimi , ekonomik araclar, cevre vergileri, Cevre Temizlik Vergisi, dissallik.