فرموله کردن نماتد کش استخراج شده از بذر گیاه زیتون تلخ (Melia azedarach) برای کنترل نماتد گره ریشه (Meloidogyne incognita)

بذر گیاه زیتون تلخ (Melia azedarach) از استان مازندران جمع‌آوری، در دمای اطاق و سایه خشک و از آن پودر تهیه شد. عصاره‌گیری با حلال متانل در دستگاه سوکسوله انجام و سپس با حلال‌های دی‌کلرومتان-آب (70:30)، ترکیبات آلی از ترکیبات آبی جدا گردید. مواد همراه و امولسیفایر (Tween 85) به عصاره حاصله اضافه و فرمولاسیون 11 درصد تهیه شد. تأثیر غلظت‌های مختلف (0/125، 0/25، 0/5، 1، 2، 4، 8 و 16 درصد) فرمولاسیون، در شرایط آزمایشگاهی و در دو دوره‌ی زمانی (پس از 24 و 48 ساعت) روی لارو سن دوم نماتد مولد گره ریشه، Meloidogyne incognita  و غلظت‌های (0/125، 0/25 ، 0/5، 1، 2 و4، درصد) در شرایط گلخانه‌ای (به مدت 60 روز) روی این نماتد و صفات رویشی گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) بررسی شد. غلظت‌های 0/125 و 0/25 در هر دو دوره‌ی زمانی تاثیری در غیر فعال سازی و مرگ و میر لارو سن دوم نماتد نداشت. میزان مرگ و میر نماتد در غلظت‌های 4، 8 و 16 درصد، پس از 24 ساعت به ترتیب صفر، 44/3 و 76 درصد بود، در حالی که پس از 48 ساعت، این غلظت‌ها موجب مرگ 100 درصد لاروهای سن دوم نماتد شدند. در شرایط گلخانه‌ای تمام غلظت ها ی استفاده شده سبب کاهش معنی دار (p<0.05) تعداد گال، توده تخم، تخم نماتد روی ریشه، لارو سن دوم در خاک و ریشه و جمعیت نهایی نماتد شد. تیمار 4 درصد باعث کاهش معنی دار طول و وزن تر ساقه و ریشه گیاه گوجه فرنگی گردید. پایداری فرمولاسیون در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که این فرمولاسیون دارای پایداری مناسب است. استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی می‌تواند روشی مناسب برای کنترل طبیعی نماتدهای مولد گره ریشه، کاهش مصرف سموم شیمیایی و تولید محصول سالم باشد.