بررسی تأثیر اصلاح یارانهها بر میزان مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری ایران: با رویکرد پانل دیتا

مصرف گاز طبیعی در ایران همواره روند رو به رشدی داشته است. مصرف این انرژی در ایران نسبت به سال 1380، 124 درصد افزایش داشته است، این در حالی است که رشد مصرف در جهان نسبت به همین سال 38 درصد بوده است (EIA، 2013). این افزایش مصرف ممکن است به دلایل متفاوتی مثل پایین بودن قیمت گاز طبیعی، گسترش شبکۀ گازرسانی، افزایش درآمد مردم، فرهنگ نادرست در مصرف یا افزایش رشد اقتصادی کشور باشد. براساس گزارش IEA از میزان یارانه‌های پرداختی برای گاز طبیعی در سال 2013، ایران با پرداخت بیش از 5/27 میلیارد دلار در بین کشورهای جهان در رتبۀ نخست قرار دارد. بنابراین به‌منظور کاهش مصرف انرژی و در پی آن کاهش یارانه­های پرداختی برای گاز طبیعی و دلایل دیگر، قانون هدفمندی یارانه­ها در آذر 1389 در ایران به اجرا گذاشته شد. بخش خانگی و تجاری عمده‌ترین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی در بخش مصرف نهایی ایران هستند (بیش از 46 درصد در سال 1391)، کاهش مصرف در این بخش نقش بسزایی در مصرف کل خواهد داشت. بنابراین، در این تحقیق تأثیر اصلاح یارانه‌ها بر میزان مصرف گاز طبیعی بخش خانگی و تجاری البته به‌صورت مجزا بررسی شد. این کار به کمک داده‌های پانل دیتا و برای تمامی استان­های کشور انجام گرفت تا تأثیر اصلاح یارانه در کل کشور بررسی شود و در ضمن مقایسه‌ای نیز بین استان‌های کشور از این لحاظ صورت گیرد. نتایج بیانگر آن است که قانون هدفمندی یارانه­ها بر مصرف گاز طبیعی بخش خانگی ایران تأثیرگذار بوده است، این در صورتی است که تأثیرگذاری این قانون بر بخش تجاری مشاهده نشد. طبقه‌بندی JEL : C23، C51، Q41، H20