Gerard’t Hooft’da ‘Determinizm ve Özgür İrade’ Probleminin İncelenmesi

Ozgur irade ve nedensellik tartismalari dusunce tarihinin ilk donemlerine kadar goturulebilir. Bu tartismalar modern bilimin dogusuna kadar devam etmekle birlikte her iki gorus icin de ikna edici bir kanit bulunamamistir. Newton fizigi ile kendisine saglam bir dayanak bulan nedensellik dusuncesi, kuantum fiziginin gelistirilmesiyle ilk defa bu kadar ciddi bicimde sorgulanir hale gelmistir. Bu baglamda kuantum fiziginin standart yorumu nedensellige karsi en buyuk meydan okuma olarak algilanmistir. Albert Einstein ve birkac arkadasinin bu meydan okumaya karsi cikislari da bilim insanlarinin cogunlugu tarafindan dikkate alinmamis ve standart yorum genel bir kabul gormustur. Gunumuze kadar sadece birkac fizikci bu yolda israr etmeyi surdurmustur. Bunlardan birisi de Gerard’t Hooft’tur. Biz bu calismada, Hooft’un kuantum teorisine bakis acisini, deterministik modelini dizayn eden felsefi gorusleriyle birlikte degerlendirmeyi amacliyoruz. Bu anlamda ozellikle “Free Will in the Theory of Everything” adli makalesinde ortaya koydugu rasyonalist kurguyu gostermeye calisacagiz.