بررسی فعالیت ضدباکتریایی دو گیاه دارویی Trachyspermum copticum L. و Ziziphora tenuior L. در منطقه آزادشهر استان گلستان

گیاهان  دارویی معطر از گذشته‌های دور برای پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی استفاده می‌شده‌اند و استفاده از آنها در عصر حاضر نیز مورد توجه بسیار قرار گرفته است.  دراین مطالعه به منظور بررسی فعالیت ضد باکتریایی عصاره اتانولی گیاهان دارویی کاکوتی (Ziziphora tenuior  L.) و زنیان (Trachyspermum copticum L.) که علاوه بر پراکنش بهینه اکولوژیکی، از مصارف دارویی و خوراکی زیادی نیز نزد مردم بومی منطقه به عنوان ضد عفونی کننده و ضد التهاب برخوردارند. برگ‌های گیاه کاکوتی و میوه گیاه زنیان در فروردین ماه 1392 و از رویشگاه طبیعی آنها واقع در حومه آزادشهر در استان گلستان جمع‌آوری و سپس عصاره اندام‌ها با اتانول 70 درصد و با روش پرکولاسیون در چهار غلظت 500، 250، 125 و 62.5 میلی گرم در میلی‌لیتر تهیه گردید. فعالیت ضد باکتریایی عصاره‌های گیاهان علیه 4 گونه باکتری گرم مثبت و 5 گونه باکتری گرم منفی بر اساس انتشار در آگار و با روش‌های دیسک و چاهک تعیین شد. نتایج نشان دادند که عصاره اتانولی هر دو گیاه اثر ضد باکتریایی قابل توجهی علیه باکتری‌های مورد آزمون دارند و روش چاهک در مقایسه با روش دیسک دیفیوژن اثر بیشتری از خود نشان داد. حساس‌ترین باکتری‌ها نسبت به عصاره این دو گیاه در روش چاهک، استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمایدیس به‌ترتیب با قطر‌هاله عدم رشد 30 و 26 میلی‌متر بودند و باکتری‌های گرم منفی در مقایسه با باکتری‌های گرم مثبت مقاومت بیشتری نشان دادند. نتایج این تحقیق در تایید یافته‌های اتنوفارماکولوژی این دو گونه در منطقه و مستندسازی علمی مصارف سنتی این گیاهان در طب سنتی به‌عنوان ضدعفونی کننده و ضد پاتوژن مطرح می‌سازد و این یافته به‌عنوان یک سر نخ کلیدی می تواند در توجیه ضرورت انجام مطالعات بالینی با هدف فرآوری، استخراج و تولید داروهای موثر و کم خطر از عصاره این گیاهان در پیشگیری و درمان باشد.