TARIM ARAZİLERİNİN MİRASYOLUYLA İNTİKALİ VE SAĞLARARASI İŞLEMLERLE DEVRİNE İLİŞKİN KISITLAMALAR

Tarim arazilerinin surdurulebilir yonetimi sadece mulkiyet odakli yaklasimlarla saglanamamaktadir. Dunya’da ve Turkiye’de tarim topraklarinin onumuzdeki yuzyilda artan oneminin sonucu olarak, kirsal alanlarda tarim arazilerinin mulkiyet haklarinin edinimi ve kullaniminin daha fazla kisitlanacagi ongorulmektedir. Ulkemizde tarim arazilerinin parcalanmasi ve bu parcalamannin verimlilige olan negatif etkisi cagdas ulkelerdeki olcutlerin cok otesindedir. Gelinen noktada yeni yasal tedbirlerin alinmasi artik zorunlu hale gelmistir. Bu cercevede 2005 yilinda yururluge giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanim Kanunu TKAKK ile tarim arazilerinin satis, miras vb yontemlerle devri yeniden ele alinmistir. Boylece, Turk Medeni Kanunu’nun tarim arazilerinin intikalini duzenleyen hukumleri kaldirilarak TKAKK altinda yeni emredici hukumlere yer verilmistir. Yeni duzenleme ile tarim arazilerinin mulkiyetinin devri zorunlu kilinmistir. Dunya’daki benzer orneklerde oldugu gibi, ehil mirasci kavrami ortaya atilarak aslinda tarim arazisinin isleyene devredilmesi amaclanmistir. Diger mirascilarin mirasdan dogan haklari ise arazilerin tarimsal gelir degeri uzerinden bedele donusturulmustur. Ayni zamanda tarim arazilerin satisi/hisseli satisi, asgari tarimsal arazi buyuklukleri ve yeter gelirli tarimsal arazi buyuklukleri normlari dikkate alinarak kisitlanmistir. Yapilan bu yasal duzenlemeler ile tarim arazilerinin isletilmesinde verimliligin artirilmasi amaclamaktadir. Nufusunun %27,7’si kirsalda yasayan ve yuzolcumunun yaklasik ucte biri tarim arazilerinden olusan ulkemizde duzenlemenin yaygin etkisi soz konusudur. Bu kisitlamalarin; cesitli sosyal sorunlara, plansiz sahalarda tasinmazlarin yasal olmayan yollardan bolunmesine sebep olabilecegi ongorulmektedir. Bu sebeple, insanlarin sahip olduklari mulkiyet haklari kisitlanirken sosyal adaletin de korunmasi gerekmektedir. Bu calismada Turkiye’de tarim arazilerinin miras, satis vb islemlerle devri islemi hukuki ve teknik acidan ele alinmistir. TKAKK’ya hâkim olan ilkeler ortaya konularak, pratik uygulamalar uzerinde durulmustur. Ayrica ornek tasarimlar gelistirilmis, satis ve miras yoluyla paylasim surecleri is akis diyagrami kullanilarak gorsellestirilmistir. Ayrica ongoru-len sorunlara yonelik cozumler sunulmustur. Bunlardan bazilari sunlardir: tarim arazilerinin sadece kullanim hakkinin ehil mirasciya devredilmesi, ciplak mulkiyetinin yasal mirascilarda birakilmasi; secilecek pilot bolgelerde tarim arazilerinin mulkiyetinin kamulastirilmasi ve bu arazilerin intifa hakkinin gercek veya tuzel kisilere uzun sureli kiralama gibi yontemlerle devredilmesi bir oneri olarak sunulmustur.