Stadiasmus Patarensis için Parerga (17): Ksanthos – Neisa Yolunun Güzergâhı için Düzeltme

Stadiasmus Patarensis (SP) listesinde Ksanthos ve Neisa arasi 176  stadion  (yak. 32-33 km) olarak verilmistir. 2009-2010 calismalarimizda bu yolun Islamlar, Koybasi altindaki Alacaisik Gedigi, Lengume uzerinden gectigi kabul edilmisti. Fakat boyle bir yol en az 39-40 km tutmakta ve bu da SP’te verilen mesafeyi cok asmaktadir. Sencer Şahin yolun yukarida bahsi gecen guzergâhtan gittigini kabul etmekle, Koybasi’ni da Ksanthos teritoryumuna yerlestirmis oluyordu, cunku SP’nin ozelligi olarak yolun sadece Ksanthos ve Neisa teritoryumlarindan gecmesi gerekiyordu. Dolayisiyla, boyle bir yolun kabulu hem mesafenin cok fazla fark arz etmesi hem de dogu (Bezirgân) ve bati (Islamlar) yakalari Patara’ya ait olan Koybasi’nin Ksanthos’a ait algilanmasi gibi sorunlar ortaya cikarmaktadir. Bu duruma cozum, ancak cok daha kisa ve dagdan giden bir yol olabilirdi. Bu baglamda yaptigimiz arastirmalarda, gercekten de Aklar’a varmadan onun 2 km guneyinden dogrudan doguya yonelerek Duman Gedigi denilen yerden gecen bir yol tespit edildi. Bu guzergâhin yukari kisimlarinda ve dagin dogu yuzunde yolun izleri hâlâ durmaktadir. Bu yol dogrudan Lengume’nin kuzey ucuna yakin bir yerden Neisa’ya ulasmalidir. Yolun uzunlugu da asagi yukari 33 km kadar olup, SP ile uyum icindedir. Boylelikle SP’te verilen Ksanthos ve Neisa arasindaki antik yolun Islamlar ve Koybasi’ndan gecmedigi anlasilmis, sonuc olarak da Koybasi’nin Ksanthos teritoryumunda kalmasi gibi bir zorunluluk da ortadan kalkmistir. Aksine, hem dogusundaki Bezirgân hem de bati yamacindaki Islamlar Patara teritoryumunda olan Koybasi’nin kendisinin de Patara teritoryumunda olmasi bolgedeki teritoryum sorununu da ortadan kaldirmistir. Konuyla ilgili diger sorun da Lengume’nin bati ucunda bulunan mil tasiydi. Bu mil tasinda ismi gunumuze ulasmamis olan bir “metropolis”e 16 MP (yak. 24 km) mesafe verilmektedir. Şimdiye kadar bu metropolis israrla Ksanthos olarak kabul edilmisti. Fakat bu makalede konu edilen dag yolu nedeniyle, Neisa’dan ya da Lengume’den dogrudan Ksanthos’a gitmek icin Lengume’nin guneybati cikisini kullanmak uygun gorunmemektedir, zira Lengume’nin kuzey ucuna yakin bir yerden zaten dogrudan Duman Gedigi’ne cikilabilmektedir. Bu durumda mil tasindaki kent Ksanthos degilse, onun yerine verilebilecek tek cevap Patara’dir. Mil tasindaki asagi yukari 24 km’lik mesafe, mil tasinin durdugu yerden Patara’nin kent sinirina kadar olan mesafeyla uyum icindedir. Yerli halkin soyledigine gore Islamlar ve Margaz arasindan inen kestirme eski yollar bulunmaktadir. Dolayisiyla bu mil tasinda verilmis olan mesafenin baslangic noktasinin Patara oldugunu dusunuyorum. Bu da bizi Patara teritoryumunun en azindan Lengume’nin bati ucuna kadar ulasmis oldugu sonucuna goturmektedir. Lengume’nin kendisinin Ksanthos, Neisa veya Patara kentlerinden hangisine ait olabilecegine dair dogrudan bir delil maalesef yoktur. Fakat SP’te Patara ve Neisa arasinda bir yolun olmamasi, araya giren Ksanthos teritoryumu ile ilgili olabilir, eger boyleyse Lengume Ksanthos teritoryumunda kalacaktir. SP’te boyle bir durumda yol vermek istense “Patara’dan Neisa’ya Ksanthos uzerinden” ifadesi beklenebilirdi ama araya buyuk kentlerin teritoryumlari girince SP’te genelde yol verilmemektedir. Bu anlamda, Korydalla – Akalissos yolunda verilen Rhodiapolis bilgisi tek ornektir (fakat Rhodiapolis’in en azindan Claudius Donemi’nde Patara ve Ksanthos ile kiyaslanamayacagi aciktir). Bununla birlikte, SP her kent arasinda yol vermemektedir; ornegin Sidyma ve Pinara arasinda, Patara ve Neisa’ya kiyasla cok daha yakin komsu kentler olmalarina ragmen, bir sekilde bir yol verilmemistir. Dolayisiyla SP olasi Patara ve Neisa arasindaki bu yolu listeye dâhil etmemis de olabilir.