Grawitacyjny model przepływów handlowych między krajami Unii Europejskiej w dobie globalizacji

Celem artykulu jest ukazanie sily oddzialywania czynnikow związanych z procesem globalizacji na wielkośc przeplywow handlowych miedzy krajami. Determinanty te potraktowane zostaly jako alternatywa dla fizycznej odleglości miedzy panstwami w rownaniu grawitacji zaproponowanym przez Tinbergena1. W tradycyjnym modelu grawitacji wartośc wymiany handlowej miedzy dowolnymi dwoma krajami jest proporcjonalna (ceteris paribus) do iloczynu PKB tych krajow i odwrotnie proporcjonalna do dzielącej je odleglości. We wspolczesnej globalnej gospodarce fizyczny dystans miedzy panstwami nie jest juz tak istotnym hamulcem wymiany miedzynarodowej, przez co odleglośc w modelu grawitacji moze byc rozumiana jako stopien podobienstwa handlujących gospodarek. O postepującej globalizacji świadczy dlugofalowe intensyfikowanie powiązan miedzy krajami, czego przykladem w wymiarze ekonomicznym jest integracja krajowych gospodarek w ramach Unii Europejskiej. Analizie ekonometrycznej poddano zatem kraje UE w okresie badawczym obejmującym lata 1999–2010. W proponowanych panelowych modelach grawitacji istotnymi determinantami, oprocz wartości PKB, okazują sie zmienne związane z postepem cywilizacji, ktore podkreślają znaczenie spadku kosztow transportu i komunikacji, rozwoju wysokich technologii czy rosnące znaczenie kapitalu ludzkiego.