ESKİ TÜRK TARİHÇİLİĞİNİN ÖTEKİSİ: KIRGIZLAR

Kirgiz Kaganligi tarihi eski Turk tarihciliginde en az calisilan konulardan biri olmustur. Ancak Kirgiz Kaganliginin iyi bir sekilde anlasilmasi hem Kirgiz tarihinin butunuyle anlasilmasi hem de Orta Asya Turk tarihinin butunu acisindan onemlidir. Sovyet Rusya’nin dagilmasindan sonra Orta Asya Turk Halklarina ilgi yeniden artmis ve calisma yapma bakimindan kisitlamalar da bir olcude azalmistir. Bu nedenle hem Turkiye’de hem de Dunya’da Orta Asya Turk tarihi ile iliskili oldugu olcude Kirgiz tarihinden bahsedilmistir. Kirgiz tarihi icerisinde ise Kirgiz Kaganligi onemli bir yer tutar. Bunun nedenlerinden biri Kirgiz Kaganliginin, Kirgizlarin o doneme kadar kurmus oldugu en guclu devletlerden biri olmasidir. Ayrica Kirgizlarin daha fazla taninmasini da saglamistir. Ancak cok cesitli sebeplerle eski Turk tarihi eserlerinde diger devletler kadar ilgi cekmemistir. 18.yuzyildaki irki olmayan barbar-medeni anlatisi, 19.yuzyilda emperyalist politikalar, Afyon Savaslari, Ticari cekismeler gibi etkenler ile degismis ve irki vasiflara yapilan vurgular artmistir. Dogal olarak bu hususlar Turkiye’deki tarihciligi etkilemistir. Hunlar, Avarlar gibi bozkir devletlerine karsi olan onyargi, Cumhuriyet doneminde tarihin koklulugunu ortaya cikarma cabasi ile yok olsa da medeniyet konusundaki onyargi devam etmistir. Otuken’i ele geciren, yerlesik, medeni ve guclu bir devleti temsil eden Uygur Devleti’nin baskentini yikarak devlete son veren Kirgizlar ve Kirgiz Hanligi bu kaygilarin neticesinde ortaya cikan anlatidan etkilenmistir. Cumhuriyet doneminin baslarindan bu yana yazilan eski Turk tarihi eserleri incelendiginde bu durum gorulebilir. Calismada Kirgizlara karsi olan olumsuz bakis acisi, Cumhuriyet donemi eski Turk tarihi eserlerinden orneklerle ortaya konulacaktir.