كاهش خسارت سيل از طريق تعيين حريم و بستر رودخانة مهرانرود تبریز

مقدمه: يكي از بخش‌هايي كه به شدت تحت تأثير فعاليت‌هاي شهري است و همواره در خطر تغيير و تحول‌هاي غيرمهندسي و غيرفني قرار دارد، بستر رودخانه‌ها، مسيل‌ها و آبراهه‌هايي است كه از داخل محدودة شهرها، به ويژه شهر‌هاي بزرگ و كلان شهرها عبور مي‌كنند و نقش اساسي زهكشي آب‌هاي سطحي شهرها را بر عهده دارند. روش: اين تحقیق توصیفی و تحلیلی است و از نظر اهداف تحقیق جزء تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود و از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. هدف تحقیق تعيين مناطق آسيب‌پذير و حساس واقع در حريم رودخانه است. یافته‌ها: با بررسي‌هاي ميداني و نقشه‌هاي موجود، حريم بستر رودخانه با استفاده از GIS مشخص شد كه در حدود 483242 مترمربع ساختمان‌هاي غيرمجاز در حريم رودخانه احداث شده‌‌اند كه در برخي موارد تا درون بستر رودخانه نيز پيشروي كرده‌‌اند. در اين تحقيق مناطق حساس و آسيب‌پذير در حريم مشخص گرديد و راهكار‌هاي لازم براي كاهش خسارت ارائه شد. نتیجه‌گیری: با توجه به ضریب موجی‌بودن هیدرولیکی مئاندری بودن رودخانة مهران‌رود بربار 1/2 مي‌باشد که بیانگر موجی‌بودن آن است و مقدار سیلاب احتمالی که می‌تواند با دورة بازگشت 50 ساله و احتمال 2 درصد معادل 8/82 متر مکعب در ثانیه اتفاق بیفتد، لازم است در صورت انجام هرگونه تجهیزات و عملیات عمرانی در مسیر این رودخانه، محدوده‌ای که در جریان90 مترمکعب در ثانیه زیر آب می‌رود مد نظر قرار گیرد. همچنین مشخص شد که 483242 متر مربع از انواع کاربری¬‌هاي شهر تبریز در حریم طغیانی مهران‌رود قرار گرفته است که از این میزان بیش از 23 درصد از مجموع کل کاربری‌ها را کاربری مسکونی به خود اختصاص داده است یافته‌ها: با بررسي‌هاي ميداني و نقشه‌هاي موجود، حريم بستر رودخانه با استفاده از GIS مشخص شد كه در حدود 483242 مترمربع ساختمان‌هاي غيرمجاز در حريم رودخانه احداث شده‌‌اند كه در برخي موارد تا درون بستر رودخانه نيز پيشروي كرده‌‌اند. در اين تحقيق مناطق حساس و آسيب‌پذير در حريم مشخص گرديد و راهكار‌هاي لازم براي كاهش خسارت ارائه شد. نتیجه‌گیری: با توجه به ضریب موجی‌بودن هیدرولیکی مئاندری بودن رودخانة مهران‌رود بربار 1/2 که بیانگر موجی‌بودن آن است و مقدار سیلاب احتمالی که می‌تواند با دورة بازگشت 50 ساله و احتمال 2 درصد معادل 8/82 متر مکعب در ثانیه اتفاق بیفتد، لازم است در صورت انجام هرگونه تجهیزات و عملیات عمرانی در مسیر این رودخانه، محدوده‌ای که در جریان90 مترمکعب در ثانیه زیر آب می‌رود مد نظر قرار گیرد. همچنین مشخص شد که 483242 متر مربع از انواع کاربری¬‌هاي شهر تبریز در حریم طغیانی مهران‌رود قرار گرفته است که از این میزان بیش از 23 درصد از مجموع کل کاربری‌ها را کاربری مسکونی به خود اختصاص داده است.