Pilots Antibiotic Surveillance & Stewardship in de eerstelijn, tweedelijn en langdurige zorg : Verkenning ter bevordering van "juist gebruik" van antibiotica door aan indicatie gekoppelde voorschriften in beeld te krijgen

Dit rapport bevat een erratum d.d. 06-12-2018 na pagina 77 Antibioticaresistentie betekent dat bacterien ongevoelig worden voor antibiotica, waardoor deze niet meer werken. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat antibiotica alleen wordt voorgeschreven als het echt nodig is. Hoewel in Nederland relatief weinig antibiotica wordt voorgeschreven, zijn ook hier verbeteringen mogelijk. Om 'juist gebruik' te stimuleren, is inzicht nodig in het voorschrijfgedrag van artsen en zorginstellingen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat informatie over het voorschrijfgedrag verkregen kan worden uit bestaande registratiegegevens van huisartsen, verpleeghuizen en ziekenhuizen. Hieruit kan worden achterhaald hoe vaak en om welke reden antibiotica wordt voorgeschreven. Deze informatie kan vervolgens worden vergeleken met de richtlijnen voor juist gebruik. Op deze manier wordt inzichtelijk welke (huis)artsen het al 'goed doen' en waar eventueel verbeteringen mogelijk zijn. Ook scholing en voorlichting over juist gebruik blijken belangrijk. Beroepsverenigingen van huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde staan positief tegenover deze initiatieven en willen de resultaten opnemen in hun kwaliteitsprogramma's en scholing. Voor dit onderzoek heeft het RIVM pilots uitgevoerd in de drie zorgsectoren (huisarts, ziekenhuis, verpleeghuis). Een belangrijk voorwaarde van deze pilots was dat artsen en verpleegkundigen niet te veel zaken moesten registreren. Daarom is zo veel mogelijk gebruikgemaakt van bestaande registraties en de daarin beschikbare data. Op dit moment is van huisartsen en ziekenhuizen landelijk bekend hoeveel antibiotica zij per jaar voorschrijven. Deze informatie geeft een beeld van ontwikkelingen door de jaren heen, maar zegt niets over juist of onjuist gebruik. In ziekenhuizen bijvoorbeeld zijn veel uitzonderingen mogelijk om in afwijking van richtlijnen antibiotica voor te schrijven. Van verpleeghuizen is tot op heden veel minder informatie beschikbaar. Uit de pilot is gebleken dat het ook hier mogelijk is om op basis van bestaande data inzicht te krijgen in juist gebruik.