1929 DÜNYA EKONOMİK BUNALIMININ TÜRKİYE’DE UYGULANAN SOSYAL BİLGİLER İÇERİKLİ PROGRAMLARA YANSIMASI

Sosyal bilgiler, ilkogretim okullarinda okutulan sosyal bilimlere ait farkli disiplinlerin bir araya getirildigi disiplinler arasi bir derstir. Bu ders kapsaminda ogrencilerden, ekonomik kararlariyla yuzlesmeleri, bilincli tuketiciler olmalari ve ekonomi konularinda dogru kararlar vermeleri beklenmektedir. Bu nedenle sosyal bilgiler dersi kapsaminda ekonomi bilimine ait konulara yer verilmelidir. Cumhuriyetin kurulusundan gunumuze uygulanan sosyal bilgiler icerikli derslere ait programlarda ekonomi konularina az veya cok yer verildigi bilinmektedir. Cumhuriyet tarihinin ilk programi olan 1924 tarihli Ilk Mekteplerin Mufredat Programi’nda agirlikli olarak cografya derslerinde ekonomiye vurgu yapilmistir. Uzun yillar devam eden savaslar nedeniyle, yeni devlet her acidan oldugu gibi ekonomik acidan da cok zor durumda idi. Bu durumu donemin sartlarina gore dusunmek gerekmektedir. Zira yasanan ekonomik, politik, sosyal ve ekonomik gelismeler dogrudan uygulanan ogretim programlarini etkilemektedir. 1929 Dunya ekonomik bunalimi tum devletleri etkiledigi gibi, Turkiye’yi de derinden etkilemis ve etkileri 1930’lu yillarin sonuna kadar devam etmistir. Bu calismanin amaci 1929 tarihli Dunya ekonomik bunaliminin Turkiye’de uygulanan sosyal bilgiler icerikli derslere (tarih, cografya ve yurt/yurttaslik bilgisi) yansimasini tespit etmektir. Arastirmada temel veri kaynagi, 1929 yilinda sonra yayinlanan 1936 ve 1948 tarihli ilkokul programlaridir. Bu nedenle calismada nitel arastirma yontemlerinden dokuman incelemesi kullanilmistir. Arastirmada ismi gecen programlara ek olarak Turk egitim tarihi ve ekonomi uzerine yazilan elestiri veya aciklayici nitelikteki calismalarda ikincil veri kaynagi olarak kullanilmistir. Arastirma sonunda 1929 ekonomik bunaliminin sosyal bilgiler icerikli dersleri (agirlikli olarak cografya) etkiledigi tespit edilmistir. Bu etki 1936 programiyla baslamis ve 1948 programinda da devam etmistir.