İNGİLTERE’DE KURULAN DARDANEL KOMİSYON’UN ÇANAKKALE SAVAŞI İLE İLGİLİ SORULARINA OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN VERDİĞİ CEVAPLAR

1916 tarihli “Ozel Komisyonlar Yasasi”na dayanarak Canakkale Cephesi’ndeki basarisizlik nedenlerini arastirmak uzere Ingiltere’de “Dardanelles Commission” kurulmustu. Bu komisyon, Kraliyet Sorusturma Komisyonlari’ndan biri idi. 10 kisiden olusan bu komisyonunun baskanligina 75 yasindaki Evelyn Baring atanmisti; ancak Baring 29 Ocak 1917 tarihinde olunce komisyonun baskanligina Yuksek Mahkeme Hâkimi William Pickford getirildi. Henuz Birinci Dunya Savasi bitmeden kurulan bu komisyon, tahliye ile neticelenen “Gelibolu Harekati”ndaki kayiplarin nedenlerini ve sonuclarini arastiracakti. Mahkeme gerekli gorurse tanik ifadelerine de basvurabilirdi. Bu amacla 1916 yili agustos ayindan 1917 yilinin eylul ayina kadar 168 tanigin ifadesi mahkemede dinlendi. Canakkale Komisyonu, 1917 yilinin subat ayinda ve aralik ayinda iki ayri rapor yayinlamisti. Komisyonun kurulus amaci, buyuk oranda Hamilton ile Winston Churchill’in harekâttaki ihmallerini sorgulama hedefine matuf iken ortaya cikan tablo, Gelibolu Harekâti’nin Ingiltere acisindan basarili oldugu seklindeki kanaatin agir basmasina vesile oldu. Askeri arsiv calismalari esnasinda rastladigimiz bir belge dizini, Ingiltere’de kurulan bu komisyonun Osmanli Devleti ile de iletisime gectigini ortaya cikardi. Bu makale, Ingiltere’de kurulan Canakkale Komisyonu’nun Canakkale Savaslari ile ilgili Osmanli Devleti’ne neler sordugunu ve ondan ne cevaplar aldigini ele almaktadir.