امکانسنجی جمعآوری آب باران در یک منطقه نیمه خشک استان فارس

استحصال آب باران با سامانه‌های کوچک‌ یکی از گزینه‌های توسعه منابع آب در مناطق خشک است که می‌تواند بخشی از آب مورد نیاز بخش کشاورزی دیم را تأمین کند. برای افزایش پتانسیل استحصال آب در سامانه کوچک می-توان اقداماتی برای افزایش تولید رواناب انجام داد. در این پژوهش استفاده از تیمارهای ساده‌ی ایجاد جوی و پشته، پوشش خاک رس و ترکیب این دو در کنار تیمار شاهد به منظور بررسی رواناب تولیدی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و طی دو سال (1393 و 1394) در منطقه زرین دشت استان فارس ارزیابی شد. نتایج نشان داد که منطقه پتانسیل استحصال آب باران را دارد. بیشترین مقدار ضریب رواناب در تیمار شاهد و به مقدار 5/6 و 3/9 درصد به-ترتیب در سال اول و دوم مشاهده شد. دست‌خوردگی خاک سطحی (در تیمارهای غیر از شاهد) به‌طور متوسط 11 و 14 درصد رواناب و ضریب رواناب (به‌ترتیب) را نسبت به شاهد کاهش داد. آستانه بارش برای ایجاد رواناب طی دو سال آزمایش در تیمار شاهد حدود 1 میلی‌متر بود. در سایر تیمارها آستانه بارش در ایجاد رواناب در سال دوم کاهش یافت. از نظر مقدار و ضریب رواناب و نیز آستانه بارش در ایجاد رواناب، تیمار شاهد در سامانه کوچک قابل پیشنهاد است. مساحت سامانه کوچک بین حدود 15 تا 150 متر‌مربع برای تأمین به‌ترتیب 300 و 600 میلی‌متر نیاز آبی با احتمال وقوع 50 و 67 درصد بارندگی و راندمان ذخیره 25 و 50 درصد متغیر بود. البته در واقع مساحت سامانه کوچک با توجه به نوع محصول می‌تواند به صورت اقتصادی تعیین شود.