Bor elementinin bitkiler için önemi

Bitkilerde bor noksanligi, en cok kumlu ve organik maddesi dusuk olan, yikanmanin fazla oldugu ve kireclemenin siklikla yapildigi asit topraklarda ortaya cikar. Ayrica, bor adsorpsiyonu/fiksasyonu yuksek olan killi ve pH’si yuksek topraklarda da bor noksanligina rastlanmaktadir. Bor noksanliginin ortaya cikisiyla birlikte oncelikle hucre duvarlarinin olusumu, yapisal butunlugu ve islevi zarar gormektedir. Bitkilerdeki borun yaklasik % 90’a varan bolumu, hucre duvarlarinda yapisal bir element olarak yer almakta ve biyolojik membranlarin stabilitesini korumaktadir. Bu ozelligi ile bor, bitkinin buyume ve verimi uzerinde ve besin elementi aliminda belirleyici bir role sahiptir. Bitkilerin hucre duvarlarinda pektin maddesine bagli olarak bulunan bor, hucre duvarlarina onemli bir saglamlik ve butunluk kazandirmaktadir. Boylece bor bitki dokularini, patojen girisine ve enfeksiyona karsi koruyucu bir rol ustlenmekte ve bitkilerin hastaliklara karsi direncini arttiran onemli bir besin elementi olarak karsimiza cikmaktadir. Borun en dikkat cekici islevlerinden birisi de, polen olusumu /tozlasma, dollenme ve meyve tutumundaki roludur. Cogunlukla, bor noksanligi ceken bitkilerde vejetatif buyume etkilenmezken, generatif buyumede ve meyve olusumunda ciddi azalmalar ortaya cikar. Bor bitki icinde floem iletim demetinde zor tasinan bir element olarak bilinir ve noksanlik belirtileri genc yapraklarda ve surgunlerde ortaya cikar. Bu yuzden, ozellikle ciceklenme ve meyve/tane olusum doneminde yapraklardan bitkilere kontrollu bir bor gubrelemesinin yapilmasi yuksek verim icin bir verimi garanti etmek adina onemlidir. Bor noksanligi problemi, topraklarda veya yapraklarda borun yeterli olmasi durumunda dahi ortaya cikabilir. Bu durum, daha cok hava neminin yuksek ve transpirasyonun dusuk oldugu kosullarda belirgin bicimde ortaya cikar. Hucre duvari kompozisyonu ve pektin maddesi miktarina bagli olmak uzere bitkilerin bor gereksinimi turden ture onemli farkliliklar gostermektedir. Genelde, tahillar gibi bor gereksinimi dusuk olan bitkilere 100 -200 g/da bor onerilirken; bu oran, seker pancari, kolza, aycicegi gibi bora gereksinimi yuksek olan bitkilerde 400 g’a cikabilmektedir. Yapraktan yapilacak bor gubrelemesinde ise genelde kabul goren oran 250-300 mg B/litre olacak sekilde onerilmektedir.