MALATYA İL MERKEZİNDE ÇALIŞAN AİLE HEKİMLERİ İLE AİLE SAĞLIĞI ELEMANLARININ, AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ, İŞ DOYUMU DÜZEYLERİ ve ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Cigdem Bozkir 1 , Cigdem Tekin 1 , Yasemin Sazak 1 , Ali Ozer 1 1 Inonu Universitesi Tip Fakultesi Halk Sagligi Anabilim Dali, Malatya. Giris ve Amac: Turkiye’de Saglik Sistemi, 2004 yilinda degisiklige ugramis ve 1961 yilinda kabul edilen“224 Sayili Saglik Hizmetlerinin Sosyallestirilmesi Hakkinda Kanun” ile ongorulen saglik sistemi yerine“Aile Hekimligi Modeli”ne gecis sureci baslamistir. Turkiye’de Saglik Sistemi’nde yasanan degisimin, birinci basamak saglik hizmetlerinde calisan aile hekimleri ile aile sagligi elemanlarinin is doyumunu olumlu ya da olumsuz yonde etkilemis olmasi olasidir. Bu calismanin amaci, Malatya il merkezinde calisan aile hekimi ve aile sagligi elemanlarinin, aile hekimligi uygulamasi hakkindaki goruslerini, memnuniyetlerini, is doyum duzeylerini ve etkileyen faktorleri degerlendirmektir. Gerec ve Yontem: Arastirma kesitsel tipte bir calisma olup, calismanin evreni 2013 Mart-Mayis doneminde Malatya il merkezinde bulunan 39 aile sagligi merkezinde calisan 138 aile hekimi, 138 aile sagligi elemani olmak uzere toplam 276 kisidir. Ornekleme yapilmamis olup 95 aile hekimi, 106 aile sagligi elemani olmak uzere evrenin %73’une ulasilmistir. Arastirmanin bagimsiz degiskenleri; sosyo-demografik ozellikler ve aile hekimligi uygulamalari; bagimli degisken ise is doyum duzeyidir. Anket formunda demografik ozellikler ile aile hekimligi sistemini (memnuniyet, endise, ucret, denetim, mesleki doyum) sorgulayan 36 soru ve is doyum duzeyini belirlemek amaciyla,1967’de Weiss ve arkadaslari tarafindan gelistirilmis olan ve Baycan tarafindan gecerlilik ve guvenirlilik calismalari yapilmis olan Minnesota is doyum olcegi kullanilmistir. Minnesota is doyum olceginde 25 ve alti dusuk is doyumunu, 26–74 arasi orta is doyumunu, ve uzeri ise yuksek is doyumunu ifade etmektedir. Istatistiksel analizlerde, Ki-Kare, Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri kullanildi. Tum degerlendirmelerde p<0.05 duzeyi anlamli kabul edildi. Bulgular: Arastirma kapsamina giren bireylerin %47.3’u aile hekimi, %52.7’si aile sagligi elemanidir. Arastirmaya katilanlarin %35.8’i erkek, %50.3’u 30-40 yas grubunda ve %93.5’i evlidir. Katilimcilarin %25.4’u ucreti yuksek oldugu icin, %16’si gecici gorevlendirme almamak icin, %15.5’i daha iyi hekimlik olanagi sagladigi icin, %14.9’u ise acil\112 vs. calismamak icin aile hekimligini sectigini belirtmistir. Bireylerin %46.5’i aile hekimligi uygulamasindan kismen memnun, %21’i memnun, %16.5’i memnun degil, %14’u hic memnun degil, %2’si ise cok memnun oldugunu ifade etmistir. Arastirmaya katilanlarin %65.7’si performans uygulamasindan memnun olmadigini, belirtmistir. Aile hekimlerinin Minnesota is doyum olcegi puan ortalamalari 66.66±13.14, aile sagligi elemanlarinin ise 62.70±11.96 olup, gruplar arasindaki fark anlamlidir (p<0.05). Meslegi kendi istegiyle secen katilimcilarin puan ortalamasi 65.06±13.07, kendi istegiyle secmedigini ifade edenlerin ise 60.47±7.78 olup gruplar arasindaki fark anlamlidir (p<0.05). Meslegini kisilik yapisina uygun bulanlarin puan ortalamasi 67.50±11.63 olup, meslegini kisilik yapisina kismen uygun bulanlar ve uygun bulmayanlardan anlamli olarak yuksektir (p<0.05). Performans uygulamasindan memnun olanlarin puan ortalamasi 72.64±10.39, memnun olmayanlarin puan ortalamasi ise 64.09±8.50 olup aradaki fark anlamlidir (p<0.05). Aldiklari ucretten memnun olanlarin puan ortalamasi 71.40±8.57, memnun olmayanlarin puan ortalamasi ise 60.18±9.47olup aradaki fark anlamlidir (p<0.05). Aile hekimlerinin %48,4’u, aile sagligi elemanlarinin ise %44.8’i aile hekimligi sisteminden kismen memnun olduklarini ifade etmistir. Sonuc ve Oneriler: Arastirmaya katilan aile hekimlerinin Minnesota is doyum olcegi puani, aile sagligi elemanlarindan daha yuksektir ve performans uygulamasi ve alinan ucretten memnun olanlarin is doyumu daha yuksek bulunmustur. Aile hekimleri ve aile sagligi elemanlarinin Minnesota is doyum olcegi puanlari orta is doyumunu gostermekte olup, sistemde yapilacak duzenlemeler ve egitimlerle artirilmasi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Is doyumu, aile hekimi, aile sagligi elemani