ÇOCUĞUN SOYADIYLA İLGİLİ YARGI KARARLARININ OKULA YANSIYAN SORUNLAR VE ÇOCUK HUKUKU İLKELERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bireyin kisiliginin parcasi olan soyadi, 2525 sayili Soyadi Kanunu ve 4721 sayili Turk Medeni Kanununda duzenlenmektedir. Turk Medeni Kanunu uyarinca cocugun soyadinin belirlenmesinde, soybagi esasi kabul edilmistir ve cocuk soyadini dogumla kendiliginden kazanir. Soz konusu duzenleme uyarinca evlilik icinde dogan cocugun soyadi babanin soyadidir. Cocuga aktarilan soyadi babanin olumu ya da taraflarin bosanmasi halinde dahi degismeyecektir. Baska deyisle, velayet hakki kendisine tevdi edilen kadin, soyadinin soybagi esasina dayanmasi ve cocugun velayete sahip annesinin soyadini alabilecegine dair bir duzenleme bulunmamasi nedeniyle, velayeti altindaki cocuguna kendi soyadini verememektedir ve cocugun soyadi babanin soyadi olarak kalmaktadir. Bu durum uygulamada cesitli sorunlara yol acmaktadir. Belirtilen baglamda calismanin amaci, velayeti annesine birakilan cocuk ile annesinin soyadinin farkli olmasi nedeniyle, soyadi degisikligi taleplerinin mahkeme kararlarinda nasil incelendigini ve annesiyle soyadinin farkli olmasinin cocugun okul hayatinda ne tur sorunlar yarattigini belirlemektir. Arastirmanin amaci dogrultusunda,  veri toplama teknigi olarak dokuman incelemesi tercih edilmistir. Bu arastirmada, Yargitay 18. Hukuk Dairesinin, Yargitay Hukuk Genel Kurulu’nun cesitli kararlari ve Anayasa Mahkemesi’nin bireysel basvuru kararlari olmak uzere toplam 8 karar incelenmistir. Incelenen kararlarda cocugun soyadinin soybagi hukumleri yerine, velayet hukumlerine dayandirilarak incelendigi belirlenmistir. Cocugun soyadinin degistirilmesi talepleri, TMK md. 27 hukmu uyarinca, cocugun soyadinin degistirilmesinde hakli sebebin bulunup bulunmadigi degerlendirilirken “cocugun yuksek (ustun) yarari” dikkate alinmalidir. Ancak hakimlerin cocuklarin soyadi degisikligi taleplerini karara baglarken Cocuk Haklari Sozlesmesini (ozellikle md. 12) ve cocuk hukuk ilkelerini dikkate almadiklari gorulmektedir. Cocugun yuksek yararinin gerceklestirilebilmesi icin, cocuk haklari konusunda Cocuk Haklari Sozlesmesi md. 3’un geregi olarak hakimlerin (ve savcilarin) duyarlilik gelistirilmesi saglanmalidir.