15-49 YAŞ KADINLARIN RİSKLİ GEBELİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Giris ve Amac Arastirmanin amaci bir Egitim Arastirma Bolgesindeki 15-49 yas arasi kadinlarin gebeliklerinde yeterli dogum oncesi bakim ve dogum bakimi alip almadiklarini saptamak, riskli gebeliklerini belirlemek ve riskli gebelikleri onleyebilmek veya anneye ve cocuga olan zararlarini azaltmak icin su an yapilmakta olan ve ileride yapilabilecek saglik alanindaki mudahalelere veri kaynagi saglayabilmektir.  Gerec ve YontemArastirma 13.02.2013-13.05.2013 tarihleri arasinda Egitim Arastirma Bolgesi olan bir ilcede yapilmistir. Arastirma tanimlayici ozelliktedir. Arastirmanin evrenini bu ilcede gorev yapmakta olan aile hekimlerinden birine kesin kayitli olup, halen bu ilcede ikamet eden 15-49 yas arasi kadinlardan en az bir kez evlenmis olanlar olusturmaktadir. Bu sartlara uyan toplam 3615 kisi bulunmaktadir. Orneklem secimi icin p degeri 0.5, α, 0.05 ve d=0.05 alinmistir. N=Nt2pq/d2 (N-1) + t2pq formulune gore alinmasi gereken en az orneklem buyuklugu 347 olarak bulunmustur. Aile hekimlerine gore tabakali rasgele ornekleme yontemi kullanilarak secilen 470 kadina, demografik ozelliklerinin ve gebelik oykulerinin soruldugu anketler yuz yuze gorusulerek uygulanmistir. Calisma icin Universite Etik Kurulundan 22.01.2013 tarih ve 22.01.2013-37 sayili onay alinmistir. Veriler SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 15,0 paket programinda degerlendirilmistir. Degiskenlerin frekans dagilimlari verilmis, analizlerde ki-kare testi kullanilmistir. BulgularKadinlarin %63’u, eslerinin %47.7’si ilkokul mezunuydu. % 26.4’unun sosyal guvencesi yoktu. Kadinlarin ilk evlilik yasi ortalamasi 19.5±3.8 (en kucuk 13, en buyuk 39), ilk gebelik yasi ortalamasi 21.5±4.3 (en kucuk 13, en buyuk 38) olarak saptandi. Arastirmaya alinan kadinlarin 106’si (%22.6) esiyle birinci derece akraba, 69’u (%14.7) ikinci derece ya da daha uzak akraba idi. Kadinlarin 28’inde (%6.0) Rh uyusmazligi vardi. Gebeliginde hic tetanoz asisi yapilmayan 45 kisi (%9,6) oldugu tespit edildi. Kadinlarin 66’si (%14.04) gebelik oncesinde bir ya da daha fazla kronik hastaliga sahipti. 179’u (%38.1) gebeligi sirasinda demir destegi almamisti. 14’u (%3.0) hic gebelik yasamamisti. Ortalama gebelik sayisi 3.9±2.2 (en cok 11), hic gebe kalmayan 14 kisi haric tutuldugunda ortalama gebelik sayisi 4.0±2.1 (en az 1, en cok 11) olarak bulundu. Kadinlarin 229'u (%48.7) 4 ya da daha fazla gebelik gecirmisti. Ilkokuldan az egitimi olanlarin %75.3’u  4 ve uzeri sayida gebelik gecirmisken ilkokul ve uzeri egitimi olanlarda bu oran %42.8 olarak bulundu (p<0.05). Calisan ve calismayan kadinlarin 4 ve uzeri gebelik gecirme oranlari sirasiyla %22.7 ve %50.2 (p<0.05) saptandi. Gebelik sayisi 4’un uzerinde olanlar son gebeliklerinde daha az oranda saglik kontrolune gitmislerdi (p<0.05). Bu kisilerde isteyerek ve kendiliginden dusuk oranlari da daha fazla bulundu. Toplam 1811 gebeligin 157'si (%8.7) kendiliginden dusuk, 54'u (%3,0) isteyerek dusuk, 52'si (%2.9) olu dogumla sonuclanmisti. Gebeliklerin 24’u (%1.3) cogul gebelik idi. Gebeliklerin 81’i (%4.5) 18 yas altinda iken 98’i (%5.4) 35 yas uzerinde gerceklesmisti. Kadinin egitim ve calisma durumunun 18 yasindan once ya da 35 yasindan sonra gebe kalmasini etkilemedigi saptandi (p<0.05). Sonuc ve OnerilerOrtalama gebelik sayilarinin yuksek olmasi, bunun kadinlarin egitim ve calisma durumlarindan etkilenmesi; ayrica gebelik sirasindaki bakim almayi ve gebelik sonucunu etkilemesi nedeniyle onemle uzerinde durulmasi gereken bir konudur. Yuksek sayilabilecek riskli gebelik oranlari saptanmasi nedeniyle bu konuda iyi bir hizmet sunumu icin hizmeti sunanlarla birlikte programlar gelistirilmesi faydali olabilir. Ancak arastirma kadinin sozel ifadesine gore yapildigi icin hatirlama problemlerine bagli eksiklikler soz konusu olabilir. Bu nedenle yeni yapilacak arastirmalarin buna gore planlanmasi uygun olacaktir. Anahtar kelimeler: Riskli gebelik, 15-49 yas kadin, dogumoncesi bakim