مطالعۀ تأثیر نگارههای عاشورایی نسخ چاپ سنگی کلیات جودی بر کاشیهای تکیه معاونالملک

نسخه­ های چاپ سنگی مذهبی، یکی از رایج­ترین کتب دوران قاجار، ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ مردم پیداکرده و بر سایر هنرها نیز تأثیرگذار بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر، سعی دارد، مسئله تأثیر نگاره­های عاشورایی و یکی از مؤثرترین تصاویر کتب چاپ سنگی (کلیات جودی) بر کاشی‌نگاره‌های تکیه معاون‌الملک را مورد مطالعه و تحلیل قرار دهد. هدف پژوهش، بازشناسی نگاره­های عاشورایی نسخ کلیات جودی، مرتبط با کاشی‌های تکیه معاون­ الملک و تحلیل تصویری آن است. روش پژوهش: توصیفی تحلیلی از نوع کتاب خانه­ای اسنادی است که با مطالعه نسخ چاپ سنگی موجود در کتابخانه ملی و کاشی‌نگاره‌های تکیه معاون­الملک با موضوع عاشورا صورت گرفته است. نتیجه ­گیری: نگاره­های عاشورایی کاشی‌های تکیه معاون­الملک از تصاویر نسخ چاپ سنگی از جمله طوفان ­البکاء، اسرار­الشهاده، مجالس­المتقین و کلیات جودی بهره برده است. این اثرپذیری در نسخ کلیات جودی بیش از سایر کتب چاپ سنگی مشاهده می‌شود. تأثیر نه تنها در موضوع، بلکه در شیوه طراحی نیز بارز است. شباهت‌ها در انتخاب صحنه­ ها و پیکره­ها، روایتگری تاریخی و مذهبی، پرداخت تصویری، ترکیب‌بندی و خط گذاری‌های بیانگر دیده می‌شود. پس­ زمینه­ ها در کاشی نگاره‌ها بیشتر مورد توجه بوده و طراحی زنان در این بنا مشهود است. البته در نسخ کلیات جودی، زنان بیش از سایر نسخ، در صحنه­ها حضور دارند. بیان مفاهیم پایداری و برتری نیروی خیر بر شر و توجه به عملکرد یاران اولیاء از جمله مفاهیم ارزشمندی است که با عناصر تجسمی و تأثیر ترکیب‌بندی­ های متنوع شاخص شده است.