بررسی روشمند محوطه قلعه گُلرخ در دشت پس کرانهای علامرودشت

دشت‌های پس‌ کرانه‌ای شمالی خلیج فارس، از مناطق تقریبا ناشناخته در باستان‌شناسی ایران است. این دشت‌ها حلقه واسط بین کرانه‌های خلیج فارس و مناطق شمالی هستند. در دشت‌های لامرد، مهر و علامرودشت محوطه‌های متعددی از دوران ساسانی شناسایی شده است. محوطه قلعه گلرخ چاه‌ورز در شرق دشت علامرودشت، روی پشته‌ای طبیعی به شکل قلعه‌ای محصور (از نوع قلعه‌های نامنظم) در کوهپایه جنوبی مشرف بر شهر چاه‌ورز قرار گرفته است. در بررسی‌های اولیه محوطه قلعه گلرخ به عنوان محوطه‌ای با استقراراصلی دوره ساسانی معرفی شد. با توجه به ضرورت و اهمیت شناخت سفال ساسانی در ابتدا پرسش اصلی تحقیق در خصوص مشخصات فنی سفال ساسانی این منطقه طرح شد. بر همین اساس چگونگی تبادلات فرهنگی این محوطه با سایر محوطه‌های همعصر در کرانه‌ها و پس‌ کرانه‌های خلیج فارس مطالعه شد. این محوطه به روش بررسی منظم (سیستماتیک) با هدف شناخت دوره‌های استقراری شبکه بندی و سفال‌های سطح الارضی 30 درصد از شبکه‌ها نمونه برداری شد. تعداد 9364 تکه ظروف سفالی جمع‌آوری، طبقه‌ بندی و در جامعه آماری مورد تحلیل و گونه شناسی قرار گرفت. مجموع تحلیل‌های کمی و کیفی ظروف سفالی نشان می‌دهد که، 5 نمونه شکل بدنه ظرف، 13 نوع لبه، 3 نوع کف ظرف، 2 نوع شکل دسته ظرف و 7 نوع شیوه تزئینی در سطح بدنه ظروف این محوطه به کار رفته است. گاهنگاری نسبی گونه‌های سفالی مکشوفه از محوطه قلعه گلرخ نشان می‌دهد این محوطه در اواخر دوره اشکانی و آغاز عصر ساسانی مورد سکونت واقع شده است، در سده‌های میانه و پایانی عصر ساسانی و سرانجام آغاز عصر اسلامی همچنان تداوم سکونت داشته است. این محوطه در سرتاسر عصر ساسانی مسکون و علاوه بر این که در روند تجاری، اقتصادی فرهنگی با منطقه فارس و خلیج فارس در ارتباط بوده است، وجود نوعی ظروف سفالی قرمز رنگ صیقلی هندی بیانگر ارتباطات فرا ‌منطقه‌ای گلرخ در تجارت حوزه خلیج فارس با هندوستان است.