بررسی پایداری عملکرد لاین های امیدبخش ارزن دم روباهی (Setaria italica L.)

به منظور بررسی پایداری ارزن دم‌روباهی، شش ژنوتیپ ارزن دم‌روباهی (پنج ژنوتیپ جدید و رقم باستان به عنوان شاهد) در شش منطقه (کرج، گنبد، ورامین، یزد، ساری و بیرجند) طی دو سال در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار کشت گردید. نتایج تجزیه مرکب برای صفات مورد بررسی (تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع، عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک و عملکرد دانه) نشان داد ارقام و محیط‌های مورد آزمایش اختلاف معنی‌داری با یکدیگر دارند و اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط از لحاظ آماری معنی‌دار بود. تمامی ژنوتیپ‌ها به‌جز ژنوتیپ G4 میانگین عملکردی (علوفه) بالاتر از رقم شاهد داشتند. میانگین کل آزمایش 76/24 تن در هکتار بود و میانگین عملکرد کلیه ارقام به‌جز دو ژنوتیپ G3 و G5 کمتر از میانگین کل بود. بررسی پایداری ارقام به روش‌های مختلف نشان داد ژنوتیپ G5 علاوه بر عملکرد بالا از پایداری خوبی به کلیه محیط‌های مورد آزمایش داشت. نتایج همبستگی بین آماره‌های مختلف پایداری و عملکرد نشان داد دو آماره شاخص برتری ژنوتیپ (Pi) و رتبه‌بندی ژنوتیپ‌ها (S1) دارای همبستگی منفی با عملکرد علوفه بودند و آماره‌های خوبی برای گزینش هم‌زمان ژنوتیپ‌های پایدار با عملکرد بالا بودند. آماره‌های پایداری انحراف از رگرسیون، واریانس پایداری شوکلا و اکووالانس ریک هم‌ارز یکدیگر بودند و امکان جایگزینی این آماره‌ها با یکدیگر در برنامه‌های اصلاحی وجود دارد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد ژنوتیپ G5 علاوه بر عملکرد بالا، از پایداری خوبی به کلیه محیط‌ها برخوردار بود و می‌تواند به عنوان یک رقم جدید در آینده معرفی شود.