İSTANBUL'DA YAŞAYAN ÖĞRETMEN VE OKUL ÇAĞINDAKI ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERE EĞİTİM VERİLMESİNDEN ÖNCE VE SONRA TIP-1 DIYABETES MELLITUS'A YÖNELIK FARKINDALIĞININ DEĞERLENDİRİLMESI: TOPLUM TEMELLİ BIR PROSPEKTIF KOHORT ÇALIŞMASI

Tip-1 Diyabetes Mellitus (T1DM) ciddi komplikasyonlari olan, en sik gorulen endokrinolojik hastaliktir. Son prevalans calismalarinda hastaligin sikliginin artmakta oldugu bildirilmektedir. Hastalarin zamanlarinin cogunu birlikte gecirdikleri aileleri ve ogretmenlerinin T1DM farkindaliginin artirilmasi gereklidir. Bu calismanin amaci, T1DM egitiminin, ogretmenlerin hastalik konusundaki farkindaliklari uzerindeki etkilerini arastirmaktir. Istanbul'un farkli bolgelerinde bulunan 203 ilkokul, ortaokul ve lise 2009 yili icin gozden gecirilmis ve soz konusu okullarda gorev yapan 1006 ogretmen ile T1DM tanisi alan 114 ogrencileri calismanin ilk bolumune dâhil edilmistir. Katilimcilardan hastalikla ilgili farkindaliklarini degerlendirmek amaciyla T1DM ile ilgili sorularin yer aldigi bir form doldurmalari istenmistir. Daha sonra katilimci ogretmenler iki cocuk doktoru tarafindan yurutulen bir egitim programina dâhil edilmistir. Arastirmanin ikinci bolumunde katilimci ogretmenlerin ve ayni okullardan T1DM tanisi alan farkli 67 ogrencilerinin 2013 yilinda ayni formu doldurmalari istenmistir. Ogretmenlerin DM konusunda egitilmesinin, hastaligin neden oldugu komatoz durumlarin gorulme riskini azalttigi ayrica sinifta insulin enjeksiyonu yapilmasi oranlarini, okulda atistirmalik tuketilmesini ve hem okulda hem de evde kan sekeri olculmesini onemli olcude olumlu etkiledigi gozlenmistir. Ek olarak, karbonhidrat sayimi yapan cocuklarin sayisi ve dersler sirasinda hasta ogrencilerin miksiyon icin tuvalete gitmelerine izin verme sikligi da egitimden sonra onemli olcude artmistir. Bu calisma, ilkokul ortaokul ve liselerde gorev yapan ogretmenlere T1DM ile ilgili egitim verilmesinin hastaligin seyrini olumlu yonde etkileyebilecegini gostermektedir.