Kelime Tanıma Envanteri Tasarımı ve Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Okumayi anlamlandirmanin ilk asamasi kelime tanimadir. Ogrenci, okuma metninde gecen kelimeleri tanirsa okuma onun icin anlamli hâle gelecektir. Ilkokullarda ogrenciler farkli kelime tanima duzeylerine sahip olmalarina ragmen ayni okuma parcalarini okumaktadirlar. Bu da okuma degerlendirme calismalarinda ogrenciler arasindaki bireysel farkliliklari dikkate almayip grupla degerlendirmenin yapilmasina neden olmaktadir. Bu arastirmada ogrencilerin kelime tanima duzeylerinin belirlenmesi ve okuma parcalarinin ogrencilerin duzeylerine gore secilmesi acisindan katki saglayacak bir aracin gelistirilmesi amaclanmistir. Bireysel bir degerlendirme araci olarak tasarlanan envanterlerden Kelime Tanima Envanteri-1’de (KTE-1) yer alan kelimeler ogrencilerin ilkokuma yazma surecinde karsilastiklari 6 seviye ses grubundan olusan kelimelerden; Kelime Tanima Envanteri-2’de (KTE-2) yer alan kelimeler ise ders kitaplarinda gecen ve sinif ici uygulamalarinda ogrendikleri kelimelerden olusmustur. Tasarim ve gelistirme arastirma modelinin Tip 1 gelistirme arastirmasi turu kullanilarak yapilan arastirmanin calisma grubunu uygun ornekleme yontemiyle secilmis toplam 85 (%52 kadin, %48 erkek) ilkokul birinci sinif ogrencisi olusturmaktadir. Kelimelerin uygunlugu icin icerik gecerligine bakilmis, ic ve dis gecerligine olasi etki eden etkenlere yonelik onlemler alinmistir. Ic tutarliklarinin guvenirligini ortaya koymak icin KTE-1 ve KTE-2’nin guvenirlik katsayisi hesaplamasi yapilmis; KTE-1’in tum listelerinin Cronbach Alpha guvenirlik katsayisinin .986; KTE-2’nin ise .970 oldugu sonucuna ulasilmistir. Sonuclar, KTE-1 ve KTE-2’nin gecerlik ve guvenirliginin yuksek duzeyde oldugunu ortaya koymasi, hata turu ve kelime turu arasinda yuksek duzeyde iliski bulunmasi, kelimeyi dogru okuma ve okuma hizlari arasinda dogru oranti olmasi ve tum bu ozelliklerin her iki envanterde de tutarlilik gostermesi envanterlerin iyi bir olcme araci olma ozelligine sahip oldugunu gostermektedir. KTE uygulanmasi sonucunda, ogrencilerin kelime tanima duzeyleri belirlenerek kelime tanima becerilerinin degerlendirilmesine ve bireysel ihtiyaclarina uygun olan okuma calismalari yapilmasina katki saglayacagi dusunulmektedir.