XIV. Yüzyılda Bizans İmparatorluğu ve Memlûk Sultanlığı Arasındaki Diplomatik Yazışmalar

Bu calisma Memluk elcileri tarafindan Bizans Imparatorlarina verilen unvanlari inceliyor. Memluk arsivlerindeki XIV. yuzyildan kalma belgeler bize yeni ve zengin veri kaynagi sunarak, Memluk Sultanlarindan, Bizans Imparatorlarina yazilan mektuplarda gecen geleneksel hitap sekillerini gosteriyor. Belirli bir unvanin secimi nasil yapiliyordu? Bu unvanlar orijinal Bizans sekillerinden Arapcaya mi cevriliyordu yoksa Memluk kâtipleri tarafindan mi olusturuluyordu? Memluklerin, Bizans Imparatorlugu’na karsi gosterdigi bu davranis, diplomatik uygulamalarda bir yenilik miydi yoksa imparatorlugun Hiristiyan âleminin basi olarak kabul edilmesinden ve bu gorusun Ilhanlilar gibi baska buyuk devletler tarafindan da tasdik edilmesinden ya da genel olarak yurutulen bir gelenek olmasindan mi kaynaklaniyordu? Bu calisma Memluklerin, Bizans imparatoruna karsi kullandigi hemen hemen butun unvanlarin Memluk kâtipleri tarafindan olusturulmus oldugunu net bir sekilde ortaya koyuyor. Bizans Imparatorlari’na karsi kullanilan bu unvanlar, bize XIV. yuzyildaki Musluman ulkelerin Bizans’a karsi geleneksel bakis acisini gosteriyor. Bizans’in zayiflamasina ragmen, imparator hala Hiristiyan âleminin, Hiristiyan inancinin basi ve koruyucusu, Buyuk Iskender’in varisi olarak goruluyordu. Bu gorus bir tek Memluklere has olmamis, Ilhanlilar da boyle bir tavir sergilemistir. Ancak, Memlukler bu goruse yenilik getirmistir: Ortodoks ulkelerden olusan ve Bizans Imparatorlugu’nun basinda oldugu birligin adini Bizans Milletler Toplulugu (Byzantine Commonwealth) olarak belirtmislerdir. Ortodoks kilisesi, Bizans ve Dogu Muslumanlari arasindaki iletisimi saglamak amaciyla Memluklerin diplomatik uygulamalarinda milletler toplulugu fikrini getirmis gibi gorunuyor.