بررسی تنوع جمعیتهای بومادران (Achillea biebersteinii Afan. و Achillea wilhelmsii C. Koch) استان آذربایجانغربی بر اساس صفات مورفولوژیکی، درصد و ترکیبات اسانس

در پژوهش حاضر تنوع 10 جمعیت بومادران شامل گونه­های بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) و بومادران کوتاه ­دشتی (Achillea wilhelmsii C. Koch) رویشگاه­های استان آذربایجان­غربی شامل (ارومیه- نازلو، اشنویه- شهرک­صنعتی، نقده- محمد­شاه­سفلی، مهاباد- عیسی­کندی، میاندوآب- چالخاماز، سیمینه- خروجی­شهر، بوکان- علی­آباد، محمودآباد- حسین­آباد، شاهین­دژ- ساروجه و سردشت- نلاس) مورد ارزیابی قرار گرفت. ترکیبات اسانس سرشاخه­های گل­دار جمعیت‌ها با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف­نگار جرمی (GC/MS) شناسایی شد. تجزیه خوشه­ای جمعیت‌ها را در سه گروه مجزا قرار داد. در مجموع 23 ترکیب در اسانس گونه بومادران زرد و 27 ترکیب در اسانس گونه بومادران کوتاه­ دشتی شناسایی شد. بازده اسانس گونه بومادران زرد از 56/0 تا 10/1 درصد و بازده اسانس گونه بومادران کوتاه­ دشتی از 49/0 تا 68/0 درصد متفاوت بود. در بین گونه بومادران زرد، جمعیت نقده دارای بیشترین بازده اسانس و در بین گونه بومادران کوتاه­ دشتی، جمعیت بوکان میزان بالای ترکیب 1،8-سینئول (%88/72)، جمعیت میاندوآب میزان بالای کامفور (%98/57) و کامفن (%58/5) و جمعیت شاهین­دژ میزان بالای پیپریتون (%32) را به خود اختصاص دادند. جمعیت‌های نقده متعلق به گونه بومادران زرد و جمعیت‌های بوکان، میاندوآب و شاهین­دژ متعلق به گونه بومادران کوتاه­ دشتی از نظر عملکرد و ماده مؤثره برتر بودند و می­توانند در صنایع وابسته و داروسازی و برنامه­های به­نژادی مورد استفاده قرار گیرند.