Bisphenol A : Part 1. Facts and figures on human and environmental health issues and regulatory perspectives

Bisfenol A (BPA) is een industrieel gefabriceerde stof die in veel producten zit, zoals verschillende soorten kunststof die worden toegepast in onder meer bouwmaterialen, verpakkingsmateriaal van voedsel, speelgoed en medische hulpmiddelen, kassabonnetjes en verven en coatings. BPA heeft effect op het hormoonsysteem, waardoor er momenteel discussie is over mogelijke schadelijke effecten. Het RIVM heeft een overzicht gemaakt van de belangrijkste afgeronde en nog lopende nationale en internationale beoordelingen van mogelijke risico's van BPA voor mens en milieu, en de onzekerheden daarin. Op basis van wetenschappelijke studies die tot nu toe zijn gepubliceerd is niet duidelijk of BPA bij de huidige blootstellingsniveaus schadelijk is voor mensen. De blootstelling aan BPA via consumentenproducten, voeding en medische hulpmiddelen is lager dan de huidige waarde die acceptabel wordt geacht. Er zijn wel indicaties dat blootstellingen van werknemers die met BPA werken, een risico kunnen vormen. Vervolgonderzoek is nodig om hier meer duidelijkheid over te krijgen. Ook kunnen de nog lopende beoordelingen van BPA leiden tot een bijstelling van de nu gehanteerde waarde waaronder blootstelling acceptabel wordt geacht. Daarnaast kunnen hormoonverstorende effecten bij organismen in het milieu optreden. Het is alleen niet duidelijk in welke mate en bij welke concentratie dat gebeurt. In het laboratorium zijn effecten waargenomen nadat waterorganismen direct aan hoge concentraties zijn blootgesteld. De voortplanting en de ontwikkeling van onder meer vissen en waterslakken raakt dan verstoord. In de praktijk zijn de concentraties in water lager en worden zulke effecten niet gezien. Wetenschappers verschillen van inzicht over de mogelijkheid dat deze effecten ook bij zeer lage blootstellingen optreden. Wel is zeker dat BPA zich ophoopt in sediment, waardoor lokaal hoge concentraties kunnen ontstaan die mogelijk schadelijk zijn voor in sediment levende organismen, zoals wormen. In sommige wetenschappelijke studies wordt bezorgdheid geuit over mogelijke risico's van huidige blootstellingniveaus voor het ongeboren kind, baby's en jonge kinderen. Naar verwachting zijn zij gevoeliger voor hormoonverstorende effecten dan volwassenen doordat hun lichaam nog niet volgroeid en sterk in ontwikkeling is. Daarbij kunnen zij aan relatief hogere concentraties blootstaan, bijvoorbeeld door te sabbelen op speelgoed, en vanwege hun geringe lichaamsgewicht. Het is echter onzeker of deze blootstelling een gezondheidsrisico veroorzaakt. De kennis over de mogelijke hormoonverstorende effecten van BPA op de gezondheid is sterk in ontwikkeling. In de EU en in verschillende Europese landen waaronder Nederland zijn preventief maatregelen genomen om de risico's op nadelige gezondheidseffecten te verminderen. Eind 2014, begin 2015 zullen verschillende belangrijke nu lopende Europese beoordelingen van BPA worden afgerond. In de loop van 2015 zal het RIVM de uitkomsten van deze nog lopende beoordelingen meenemen in een vervolgstudie waarin de risico's van BPA nader zullen worden geduid. Hierop wordt een beleidsadvies gebaseerd waarin zal worden aangegeven of eventuele aanvullende maatregelen in Nederland nodig zijn om de mogelijke risico's van BPA voor mens en milieu te beperken.