Öznelik yetisi: Bir göstergebilimsel çözümleme adımı ve çeviri göstergebilimi bakış açısıyla bir tiyatro metninde çeviri değerlendirmesi

Bu calismanin amaci, Shakespeare’in Macbeth oyununu Ozturk Kasar (2009) tarafindan ceviri gostergebilimi cercevesinde derlenen yazinsal metinlerde gostergebilimsel cozumleme adimlarindan oznelik yetisi bakimindan cozumlemek ve oyundaki yukumsuz ozne iceren baglamlarin dort Turkce cevirisini ceviri gostergebilimi bakis acisiyla degerlendirmektir. Bu amaca yonelik olarak, Jean-Claude Coquet (1997; 2007) tarafindan one surulen “Soyleyenler Kurami” isiginda yukumsuz ozne olarak saptanan baglamlar, Ozturk Kasar’in (2017) Coquet’den benimseyerek ceviri gostergebilimi cozumlemesi icin olusturdugu Yukumsuz Ozneler Tipolojisi’ne gore siniflandirilmistir. Ayrica, yukumsuz ozne iceren baglamlarda soyleyenin Coquet’nin siniflandirmasina gore (Ozturk Kasar, 2012; 2017) hangi bilesenin etkisinde oldugu bulunmustur. Ceviri gostergebilimi bakis acisiyla ceviri degerlendirmesi icin Ozturk Kasar’in (Ozturk Kasar ve Tuna, 2015) Ceviride Anlam Bozucu Egilimler Dizgeselligi kullanilmistir. Ceviri degerlendirmesi sonucunda, Turkce ceviri metinlerde de ozgun metindeki yukumsuz oznelik durumu iceren baglamlarin bir kisminda yukumsuz ozneligi gosteren gostergeler korunuyorken, bazi baglamlarda ozgun metindeki yukumsuz oznelik durumunun Turkce ceviriye yansimadigi, anlam bozucu egilimlerin yer aldigi bulunmustur. Ceviri gostergebilimi, bir ceviri elestirisi modeli degil, bir metin cozumleme modeli olarak ortaya cikmistir ve var olan ve gelecekteki yazin cevirmenleri icin bir isik gorevi gormektedir. Ozturk Kasar’in (2009) ifade ettigi gibi ceviri gostergebilimi soylem duzeyinde okur ve cevirmene, soylemlerarasi duzeyde cevirmen ve editore, soylemustu duzeyde ise ceviri arastirmacilarina katkida bulunur. Anlam bozucu egilimler yazin cevirmenleri tarafindan her zaman kacinilmasi gereken durumlar olarak degil, bazen de cevirmenlere anlam tuzaklarinin nasil ustesinden gelinebilecegine isik tutan durumlar olarak gorulmelidir.