PSİKOSOSYAL STRESİN (ZİHİNSEL STRESİN) KEMİK SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Ozet: Gunumuzde, fiziksel stresin kemigin yeniden sekillenmesini uyardigini ve karmasik mekanotransduksiyon mekanizmalariyla kemik yapisini ve islevini etkiledigi gosterilmistir. Son yapilan arastirmalar, fiziksel stresin yani sira psikososyal stresinde (zihinsel, davranissal, duygusal) kemik biyolojisini etkiledigi ve sonunda osteoporoza, kemik agrilarina ve kemik kirik riskinin artmasina neden oldugu hipotezine zemin hazirlamistir. Bu etkiler, muhtemelen hipotalamik-hipofiz-adrenal eksenindeki aktivitenin modulasyonu ile gerceklestirildigi dusunulmektedir. Insan ve deneysel hayvan calismalarinda, psikososyal stresin insulin benzeri buyume faktorleri, glukokortikoidler, katekolaminler, serotonin, GABA, beyin kaynakli norotrofik faktor, reseptor aktivator nukleer kappa ligandi ve sitokinlerin (IL-1-6-11-17, TNFα) saliniminda degisikliklere neden oldugu bildirilmistir. Bu derlemede, psikososyal stresin kemigin yapisal adaptasyonunda onemli bir oyuncu olduguna dair mevcut bilgi durumu ozetlenmistir. Anahtar kelimeler: Stres, osteoporoz, kemik sagligi