TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI ve ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Giris ve Amac: Cinsiyet, bireyin kadin veya erkek olarak gosterdigi fizyolojik ve biyolojik ozellikleri ifade eder. Toplumsal cinsiyet ise kadin ve erkekten toplumun bekledigi davranis, sorumluluklar ve roller butunudur.  Kuresel Toplumsal Cinsiyet Ucurumu Raporu 2016’ya gore toplumsal cinsiyet esitligi siralamasinda Turkiye 144 ulke arasinda 130. sirada bulunmaktadir. Gelecegin hekimlerinin; saglik sorunlarinin sosyal belirleyicilerinden biri olan toplumsal cinsiyet esitligi konusunda duyarli olmalari onemli iken; ulkemizde Tip Fakultesi ogrencilerine yonelik yapilmis yeterli sayida calisma bulunmamaktadir. Bu calismanin amaci Pamukkale Universitesi Tip Fakultesi’nde ogrenim gormekte olan 1, 3 ve 6. sinif ogrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine yonelik tutumlarinin belirlenmesi ve buna etki edebilecek olan tip egitiminin ve diger faktorlerin degerlendirilmesidir. Gerec ve Yontem: Kesitsel tipteki bu arastirma, Eylul 2016 – Ocak 2017 tarihleri arasinda gerceklestirilmistir. Arastirmanin evrenini fakultedeki 1, 3 ve 6. sinif ogrencileri olusturmustur. Orneklem secilmeden evrenin tamamina ulasmak hedeflenmistir. Veriler; gerekli izinler alinarak, calismaya katilmaya gonullu ogrencilerden elde edilmistir. Ogrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine yonelik tutumlari Toplumsal Cinsiyet Rol ve Tutum Olcegi (TCRTO) ile degerlendirilmistir. Olcek 2008’de Zeyneloglu tarafindan gelistirilmis, universite ogrencilerinde gecerli ve guvenilir bulunmustur (Cronbach alfa:0,92). 38 maddeden olusan 5’li likert tipindeki bu olcekte, ogrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine iliskin esitlikci tutum cumlelerini; “tamamen katiliyorum”, “katiliyorum”, “kararsizim”, “katilmiyorum” ve “kesinlikle katilmiyorum” seklinde degerlendirmeleri istenmis, esitlikci tutuma sahip secenek daha yuksek puan alacak sekilde 1’den 5’e puanlandirilmistir. Toplamda 38-190 arasi puan alinabilmektedir. TCRTO puani arastirmamizin bagimli degiskenidir. Ogrencinin; sinifi, cinsiyeti, yasi, kardes sayisi, su anda ve gecmiste (en uzun sure) yasadigi yerler, anne-baba egitimi, annenin ev disi iste calismasi, ailenin yapisi, gelir durumu, ailesi icinde is bolumu, sosyal ve mesleki aktiviteleri arastirmanin bagimsiz degiskenlerini olusturmustur. Tanimlayici istatistiklerde sayi-yuzde, min-max, ortanca ve ceyrekler (Q25-75) hesaplanmistir. TCRTO puani iliskili faktorlerin ikili analizlerinde Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri, farkli etkenlerin olcek puani uzerindeki bagimsiz etkilerinin incelenmesinde ise cok degiskenli lineer regresyon modeli kullanilmistir. p<0,05 anlamli kabul edilmistir. Bulgular: Arastirmamiza 454 ogrenci katilmistir (Katilim orani %79,6). Katilimcilarin %54,6’si erkektir. Anne ve babasi birlikte olanlar %93,0, cekirdek aileye sahip olanlar %94,7, hic kardesi olmayanlar %8,8 siklikta bulunmustur. En uzun sure yasanilan yer; %86,9’le kenttir. Birlikte yasanilan kisiler incelendiginde ise katilimcilarin; %38,1’inin tek basina, %36,8’inin arkadaslariyla,  %24,2’sinin aileleriyle kaldigi bulunmustur. Ogrencilerin %81’inin ailesinde kadin-erkek arasi is bolumu oldugunu ifade etmistir. %48,2’sinin annesi herhangi bir zamanda ev disi bir iste calismisti. Herhangi bir sosyal kulube katilanlar %63,0, toplanti-kongreleri takip edebilenler %48,5, toplumsal cinsiyet konulu bir egitime katilanlar %20,5 olarak bulunmustur. Arastirmamizda ogrencileri ortalama TCRTO puani 158,8 bulunmustur. Katilimcilarin toplumsal cinsiyet rollerine iliskin tutumlari ikili analizlerde incelenmis, anlamli fark bulunanlar coklu analize dâhil edilmistir. Buna gore; kadinlarin, kardesi olmayanlarin, tek basina yasayanlarin, annesi ev disi iste calisanlarin, anne ve babasi birlikte olmayanlarin ve herhangi bir kulube uye olanlarin daha esitlikci tutuma sahip olduklari bulunmustur(p<0,05). Sonuc ve Oneriler: Arastirmamizda tip fakultesi ogrencilerinin genel olarak; esitlikci bakis acisina yakin oldugu bulunmustur. Cinsiyetin, kardes varliginin, annenin isgucune katiliminin, birlikte yasanilan kisilerin anne babanin birlikteliginin toplumsal cinsiyet rollerine dair tutumlarin belirleyicisi oldugu bulunmustur. Universitemizde tip egitimi suresi ogrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine yonelik tutumlarini etkilememektedir. Benzer calismalarin yapilmasi universitelerde ve toplumun diger kesimlerinde toplumsal cinsiyet rollerine iliskin tutumlari ve iliskili faktorleri anlamamizda yardimci olacaktir. Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, tip fakultesi, tutum