Fertility Traits of Kangal Akkaraman Sheep Reared in Breeder Conditions in Sivas Province

Hayvan yetistiriciliginde anac suruden elde edilen yavru sayisi veya orani olarak ifade edilebilen dolverimi, basarili bir yetistiriciligin ilk kosuludur. Bu arastirmada, Tarim ve Orman Bakanliginca Halk Elinde Hayvan Islahi Ulkesel Projesi kapsaminda yurutulen calismalara dâhil Sivas Merkez ve Yildizeli ilcelerinde yer alan iki alt projenin (58KAK2012-06 ve 58KAK2012-07), 2013 ila 2018 yillari arasi alti yillik verilerinden yararlanilarak, Kangal Akkaraman irki koyunlarin dolverimi ozelliklerinin belirlenmesi amaclanmistir. Calismada ilk yil, projeye dahil her iki ilceden toplam 48 koydeki 70 isletme, altinci yilda 33 koyde 57 isletmeye dusmustur. Alti yillik surecte, islah projesindeki tum isletmelerdeki toplam 76383 anac koyundan elde edilen 86116 kuzu kaydi degerlendirilmistir. Alinan tum verilere gore ortalama dogum orani %92.7 olurken yillar arasi farkliliklar istatistiki olarak onemli, ilceler arasi farkliliklar ise onemsiz bulunmustur. Calismada elde edilen veri sayisi cok fazla oldugundan, ucuz dogumlara da rastlanmis ancak cok dusuk oranda (ortalama %0,1) kalmasindan dolayi ayrica degerlendirilmeyip, ikiz dogumlara dahil edilmistir. Elde edilen tum degerlere gore ortalama ikiz dogum orani %22 olurken, yillar arasi, ilceler arasi ve koc katim donemleri arasi (agustos-aralik aylari arasi bes ay) farkliliklar onemli bulunmustur. Yine dolverimi olcutlerinden sutten kesilen kuzu orani ya da sutten kesim donemi yasama gucune ait genel ortalama %91,3 olurken, yillara, ilcelere ve kuzu dogum zamanina (ocak-mayis aylari arasi bes ay) gore farkliliklar istatistiki olarak onemli bulunmustur. Calismada ana yasi bilinen, sadece 2013 yilina ait bir alt projedeki 4242 koyundan elde edilen 5147 kuzu kaydina gore, koyunlarin yasi (1-10 arasi) dogum tipi uzerinde etkili bulunurken, yasama gucu uzerinde istatistiki olarak onemsiz bulunmustur. Arastirma sonuclarina gore calisma bolgesinde ve benzer sartlara sahip isletmelerde karliligi en ust duzeye cikarmak icin dolverimini artiran faktorlerin dikkate alinmasi yararli olacaktir.