Ege ve Doğu Marmara Bölgesi Ayva Plantasyonlarında Ateş Yanıklığı Hastalığının Değerlendirilmesi

OZ: Ayva uretiminin yogun olarak yapildigi yorelerde hastaligin yayginlik oraninin belirlenmesi, mucadele acisindan onem tasimaktadir. Bu baglamda , Izmir, Manisa, Bursa, Sakarya ve Denizli illerinde 2015 yilinda yurutulen calismada, hastalik siddeti, orani ile hastaligin yayginlik oraninin belirlenmesi ve ayva plantasyonlarindan izole edilen E. amylovora izolatlarinin klasik ve molekuler yontemler ile kesin tanilamasinin yapilarak virulensi yuksek izolatlarin saptanmasi amaclanmistir. Surveylerde ortalama 50.000 agacin yer aldigi, 1.000 dekar ayva bahcesi taranmis ve survey alaninda ortalama hastalik orani % 4,24 olarak belirlenmistir. Il bazinda, bu oran; Izmir’de % 0,54; Manisa’da % 0,65; Bursa’da % 2,85; Sakarya’da % 2,95 ve Denizli’de % 5,90 olarak tespit edilmistir. Hastaligin yayginlik orani ise Izmir’de % 37,50; Manisa’da % 100; Bursa’da % 28,50; Sakarya’da % 44,44 ve Denizli’de % 24,30 olarak belirlenmistir. Şiddetli epidemi gorulen bahcelerden alinan hastalikli bitki orneklerinde yapilan klasik ve molekuler tanilama testleri sonucunda klasik tanilamada E. amylovora oldugu belirlenen izolatlardan bir tanesinin, molekuler tanilamada istenilen uzunlukta bant vermemesi, ates yanikligi hastaligina benzer belirti gosteren bakteriyel kanser ve yaniklik etmeni Pseudomonas syringae pv. syringae gibi farkli bakteriyel etmenlerin de ayva plantasyonlarinda bulundugunu gostermis ve yapilan tanilama calismalarinin molekuler yontemlerle desteklenmesi gerekliligini on plana cikarmistir. Izolatlarin hastalik siddeti % 0-83,33 arasinda degisim gostermistir. Bununla birlikte, 211, 217 ve 223 no’lu izolatlar % 83,33 hastalik siddeti ve E. amylovora icin karakteristik olan bakteriyel eksudat olusumu ile one cikmistir. Ureticilerle yapilan gorusmeler sonucunda, hastaligin bazi bolgelere budama uygulamalariyla giris yaptigi ve hizla yayilim gosterdigi tespit edilmistir. Bursa’da “Esme”, Sakarya’da “Limon”, Denizli’de her iki cesidinde yaygin olarak yetistirildigi, “Ege 22” cesidinin, ise Izmir’de son yillarda onem kazandigi ve h astalik siddetinin diger cesitlere gore daha dusuk oldugu gozlemlenmistir. Arastirma bulgulari sonucunda, duyarli cesitlerin yetistirildigi bolgelerde, hastalik siddeti ve oraninin daha yuksek oldugu kanisina varilmistir. Yeni plantasyonlarin tolerant cesitlerle tesis edilmesine ozen gosterilmesi, budama arac gereclerinin cok iyi dezenfekte edilmesi ve budanan hastalikli surgunlerin imha edilmesi gibi kulturel onlemlerle hastaliga karsi mucadele edilmesi gerekmektedir.