تجزیه و تحلیل پدیدههای امنیتی در سازمانهای اطلاعاتی و حفاظتی؛ با استفاده از تکنیک تحلیل گفتمان

یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها در سازمان‌های اطلاعاتی و حفاظتی، تحلیل علمی پدیده‌های امنیتی است. پیچیدگی مأموریت‌ها، شرح وظایف و حساسیت‌های شغلی در این قبیل سازمان‌ها، باعث می‌شود تا کارکنان و مدیران همواره از متدولوژی علمی و مناسب برای نیل به هدف‌های سازمانی بهره جسته و در تجزیه و تحلیل صحیح و دقیق پدیده‌های امنیتی، اهتمام کافی و وافی داشته باشند. بدیهی است که یافته‌های تحلیلگران سازمان، در اختیار مسئولان عالی قرار گرفته و در اغلب مواقع، مبنای تصمیم‌های مهم و اساسی است. با این توصیف، اگر انبوهی از اخبار و داده‌ها را در اختیار داشته باشیم، اما نتوانیم آن‌ها را کنار هم گذارده، داده‌های زاید را حذف و اخبار و داده‌های با ارزش را پردازش و به‌طور کلی تحلیل علمی نماییم، تمام تلاش سازمان‌ بی‌فایده خواهد بود. در سازمان‌های اطلاعاتی و حفاظتی موفق، همواره تحلیلگران حرفه‌ای، با ذوق، استعداد و توان تشخیص خود، مسائلی را درک می‌کنند که دیگران از درک آن عاجزند. یکی از بهترین تکنیک‌های موجود، استفاده از تکنیک تحلیل گفتمان می‌باشد. در تحلیل گفتمان مجموعه شرایط اجتماعی، زمینه وقوع متن یا نوشتار، گفتار، ارتباط‌های غیرکلامی و رابطه ساختار و واژه‌ها در گزاره‌ای کلی نگریسته می‌شود و واژه‌ها هر کدام به‌تنهایی مفهوم خاص خود را دارا هستند؛ اما در شرایط وقوع و در اذهان گوناگون، معانی متفاوتی دارند. در این پژوهش، روش تحقیق از لحاظ هدف «کاربردی» و از نظر روش «توصیفی تحلیلی» و با بهره‌گیری از منابع اسنادی و کتابخانه‌ای بوده است. نتایج این پژوهش حاکی است که تحلیل گفتمان با استفاده از سه مرحله، به تحلیل دقیق و موشکافانه‌ای دست می‌یابد که می‌تواند به تحلیلگران سازمان‌های اطلاعاتی و حفاظتی، به‌صورت جامع یاری رساند. در مرحله نخست یعنی توصیف متن، تحلیلگر به آشکارسازی گزاره‌ها و مواضع ایدئولوژیک متن دست خواهد یافت و در مرحله دوم یعنی تفسیر، تعامل بین متن و بافت را درخواهد یافت و در مرحله سوم یعنی تبیین، به تأثیر دو سویه ساختارها بر گفتمان و گفتمان بر ساختارها آگاهی خواهد یافت. به‌طور کلی با طی کردن این سه مرحله، می‌توان از تکنیک تحلیل گفتمان استفاده بهینه داشت و در تحلیل پدیده‌های امنیتی از آن استفاده کرد.